भोलि दुर्घटना भयो भने त्यसको जिम्मा कसले लिने ?

-जनकमान डंगोल 

२०७४ माघ महिनामा आफन्तको शुभ बिवाहमा निम्तो मान्न जाने सिलसिलामा हेटौडाबाट  कुलेखानी जलबिधुत् आयोजनाको बाटो हुँदै काठमान्डौ जाने सिलसिलामा कुलेखानी जल बिधुत आयोजनाको बाँध ईन्द्र सरोवरको पुर्व पट्टिको डांडाबाट तस्बिर खिच्ने अबसर प्राप्त भयो । पंक्तिकारले जुन स्थानमा बसेर तस्बिर खिचाएको थियो त्यसैको ठिक पछाडी पश्चिम दिशापट्टि रहेको ईन्द्र सरोवरको जलाशय माथि नेपालको पुरानो रोपवेको क्यारियर तुन्द्रुंग झुन्डिएर रहेको देख्न सकिन्थ्यो । उक्त क्यारियर सोहि स्थानमा झुन्डिएर बसेको पनि आज २१ बर्ष भै सकेको छ ।जहानियाँ राणा शासनका तत्कालीन प्रधानमन्त्री चन्द्र शमशेरले बिक्रम सम्बत १९८३/८४  सालमा मकवानपुर जिल्लाको पुरानो सदरमुकाम तथा एतिहासिक स्थान भीमफेदी नजिकैको धोर्सिंग देखि मातातीर्थसम्मको २२ किलोमिटर रोपवे (रञ्जुमार्ग) सञ्चालनमा ल्याएका थिए । यसलाई त्यो समयमा राणाकालीन यातायात साधनका रूपमा लिइन्थ्यो । भारतीय सिमाना रक्सौलबाट अमलेखगंज-हेटौडा-भैसे-हुँदै भित्रिने सामानहरु लाई धोर्सिंग सम्म गाडीमा ल्याई त्यस पश्चात रोपवेबाट काठमान्डौ पठाउने गरिन्थ्यो । प्रतिघन्टा आठ टन सामान बोक्ने यो रोपवेलाई बि.स.२०२० सालमा स्व.राजा महेन्द्रले क्यानेडेली सरकारको सहयोगमा विस्तार गरेर हेटौंडादेखि मातातीर्थसम्मको ४२.३ किलोमिटरको दूरीमा सञ्चालनमा ल्याएका थिए । रोपवे सञ्चालनको दूरी बढेसँगै यसको क्षमता पनि दैनिक ढुवानी २५ टन पुगेको थियो ।

नेपालमा २०४६ सालमा दोश्रो पटक बहुदलीय प्रजातन्त्रको पुनर्स्थापना पश्चात राणा देखि राजाको शासन कालमा स्थापना भएको उधोग कलकारखानाहरुमा राजनैतिक पार्टीका नेता तथा तिनका पार्टीका बिस्वासपात्रहरुले राणा शासनलाई पनि मात दिने गरि हैकम जमाउन थाले । बाँसबारी छाला जुत्ता कारखाना बाट सुरु भएको उधोग कलकारखानाको अधोगति अन्यमा पनि भाईरस जसरि फैलदै गएर अधिकांस उधोग तथा कल कारखानाहरु बन्द नै हुन पुग्यो । जनकपुर चुरोट कारखाना देखि हेटौडा कपडा उधोगहरु देखि जान्ने साक्षीमा पर्दछन भने नेपालको सरकारी रोपवे सेवा पनि २०५४ सालदेखि बन्द छ ।

प्रजातन्त्र देखि लोकतन्त्र भनेको जनताको छोराछोरीहरुले जनताको प्रतक्ष्य मतबाट निर्वाचित भई सत्ताको साँचो हातमा लिएर देशको बागडोर सम्हाल्नु हो । जनताकै छोराछोरी सत्तामा पुगेर सरकारी सम्पतिको दोहन गर्नमा राणा शाहीलाई मात खुवाउन पछी पर्दैनन भने हज्जारौ हज्जारको बलिदानी दिएर पटक पटक क्रान्तिको बिगुल फुक्नुको के नै अर्थ रह्यो र ।

अझै पनि आफुलाई प्रजातन्त्रको हिमायती हौ भन्नेहरु देखि गणतन्त्रको चर्को वकालत गर्ने कम्युनिस्ट पार्टीका नेताहरु राणा देखि राजाको बिरोध गर्न न्वारान देखि बल निकालेर कुर्लिदै छन । उधोग धन्दा तथा कलकारखाना जो जसले खोलेता पनि त्यो जनताको हितको लागी खोलेका हुन । त्यसलाई संरक्षण तथा सम्बर्धन गर्दै त्यो भन्दा बढी उधोग कल कारखाना खोलेर जनतालाई रोजगार दिनुको साटो निजीकरणको नाउँमा कौडीको भाउमा बेचेर आफु र आफ्ना आसेपासेलाई मोटाउनु भनेको नै प्रजातन्त्र देखि लोकतन्त्रको उद्धेश्य हो भने यस्ता अलोकतान्त्रिक ब्यबस्थाको जय किन भन्ने ?

नेपाल जस्तो पहाडी भूभागको लागि यातायातको सजिलो साधन भनेको रोपवे अर्थात रञ्जुमार्ग हो ।

बाताबरण जोगाउनमा पनि ठुलो भूमिका खेलेको रोपवेलाई सदाको लागि बन्द गरेर पार्टीका ठेकेदारहरुले सुन्दर पहाडी भूभागमा डोजर तथा स्काभेटर लगाएर कुरूप बनाउन छाडेका छैनन । योजना बिनै त्यसरी खनिने बाटोको कारणले गर्दा भूक्षय भएर जनता बिस्थापित हुन्छ भन्ने ज्ञान तथा चेत कहिले पलाउला ।

रोपवे बन्द भयो तर बन्द गरिएको रोपवेको तार र सामान बोक्ने क्यारिएरहरु अहिले विभिन्न स्थानहरुमा बस्ने जनताहरुको शिर माथिको तरबार बनेर बसेको छ । जुन दिन तरवाररुपी तारको लट्ठा र रोपवेको क्यारिएर जनताको थाप्लोमा बजारिएर जनधनको क्षेती हुन्छ त्यहि दिन मात्र बिरोधको आवाजमा ईन्कलाब घन्किने होला ।

प्रकाशित मिति: २०७५/१२/1

के हाम्रा शासकहरु भनेका उडुस, उपिंया र लामखुट्टे हुन ?

दुई हजार छत्तिस सालमा औधोगिक नगरी हेटौडाको भुटन देबी ब्यबसायिक माध्यामिक बिधालयमा बद्रि प्रसाद खतिवडा नामको हेड मास्टर हुनुहुन्थ्यो । पंक्तिकार पनि सोहि मा.बि को आठ क्लासको बिधार्थी थियो ।

पन्चेती शासनकाल । त्यो समयमा प्राय धेरैले हेटौडामा कम्युनिस्ट भनेको के हो भनेर थाहा पाएका थिएनन । कांग्रेस प्रतिबन्धित अबस्थामा थियो । खुलेर राजनीति कसैले पनि गर्न सकेका थिएनन । देसभर आन्दोलन चम्कियो । त्यो समयमा हेटौडामा जत्तिको कडा आन्दोलन अन्त  कहिँ कतै भएको थिएन ।

हेटौडाको छत्तिस सालको आन्दोलनको कुरा गर्दा त्यो समयमा बिरोध खतिवडाको नाम अग्रपंक्तिमा आउछ । स्कुले भुराभुरी उचालेर आन्दोलान गर्न सिकाएका तिनैले हुन । तिनैको लहलहैमा लागेर पंक्तिकारले पनि फरेस्ट्री क्याम्पसको गमला सहिद बनाउने देखि क्याम्पसको झ्यालको सिसालाई शानदार संग लौरोले हिर्काएर घाइते बनाएकै हो । कुखुरे बैंसमा बुद्धि हुन्न रे । पछी बुद्धि पलायेसी ओहो त्यो समयमा नच्चाहिने काम गरिएछ भनेर सोचियो । हगी सकेसी दैलो देखेर के फाईदा ।

नाता र सम्बन्धकै कुरा गर्ने हो भने बिरोध खतिवडा हाम्रै हेडसरको सुपुत्र । भर्खरै मिसवर्ल्डमा भाग लिएर फर्केकी शृंखला बिरोध खतिवडाकि छोरी हेडसरको नातिनी भनेर केलाई चिनाम्नु पर्यो । आ-आफ्नो खुबी र परिचयले देस देखि बिदेस चिनाई सकेका छन ।

त्यो समयमा स्कुल पढ्न छाडेर भुराभुरीहरु किन आन्दोलन गर्न गए भनेर न त हेड सरले भन्नु भो नत भुराभुरीलाई उचालेर किन आन्दोलन गराईस भनेर छोरोको कान निमोठे । सानो गल्ति गर्दा पनि कान निमोठ्ने बद्रि सरले आफ्नो छोराको कान निमोठेर १/२ झापड बजाई दिएको भए फरेस्ट्री कलेजको गमला सहिद हुनु पर्दैन थियो न त् झ्यालको सिसाहरु घाईते हुनु पर्थ्यो ।

पन्चेती शासन निरंकुस हो भनेर आन्दोलन देखि बिद्रोह गरे, गराईए । छत्तिस सालको बहुदल कि निर्दल भनेर जनमत संग्रह माग्दा देसले बहुदल हैन निर्दल नै ठिक भन्दा पनि दस बर्ष पनि टिक्न नदिएर छयालीस सालमा पंचायतलाई खेदने काम भयो तर देस र जनताले के पायो ?

आज ३९ बर्ष पछी एम्नेस्टीको कार्यक्रममा बद्रि सर संग भेटने अबसर प्राप्त भयो । सरलाई एम्नेस्टीले सम्मान तथा पुरस्कार गर्ने कार्यक्रम राखेको रैछ । आज चार बीसको उमेर हुँदा पनि हेडसरमा उही छत्तिस साले जोस तथा जाँगर देख्न पाउँदा अच्चमित भईयो ।

पुरस्कार ग्रहण पश्चात मंब्य ब्यक्त गर्ने सिलसिलामा हेडसरले नेपालको शासन र सत्तालाई तिन भागमा विभाजन गरेर उदाहरण दिनु भयो । राणा शाहीको सरकार ‘उडुस’ हो जसले नबोली नबोलिकन जनताको रगत चुस्ने गरेको थियो । पन्चेको शासन भनेको ‘उपियाँ’ हो । नबोल्ने तर उफ्री उफ्रिकन जनताको रगत चुस्ने गर्थ्यो । अहिलेको शासन ब्यबस्था भनेको ‘लामखुट्टे’ हो । गीत गाई गाई जनताको रगत चुस्ने काम गर्दैछ ।

संगैको छिमेकी भारत तथा चिन आज विकासले फड्को मारेर काहाँ बाट कता पुगिसक्यो । हाम्रोहरु एकले आर्कोलाई लडाउने र आफु र आफ्ना आसेपासे मात्र मोटाउने गरेर बसेका छन । अहिलेको बहुमतको सरकारको मुखिया आसालाग्दा देखिए । यिनको एक बर्षे कार्यकाल देख्दा आस गर्ने ठाउँ देखिन । यस्तै भयो भने जनताले थान्को लगाउला त्यसैले बेलैमा सच्चिएको राम्रो भनेर मन्तब्य ब्यक्त गर्ने क्रममा सरकारलाई चेतावनी दिन हेडसर पछी पर्नु भएन ।

पंक्तिकार हेड सरको बिधार्थी । पंक्तिकार जस्तै हज्जारौ हज्जार हेड सरले दीक्षित गरेको बिधार्थीहरु छन । आज ति सबैले हेड सरको महान तर सारगर्भित भनाई र चेतावनी सुन्न पाएनन । हेड सरले पोख्नु भएको बिचारलाई हैन भनेर भन्ने आँट पंक्तिकारमा छैन,

तर,

उडुसको रुप धारण गरेको राणाको सरकार, उपियाँको औतारमा जन्मेको पन्चको सरकार देखि वाक्क र दिक्क भएर हेडसर स्वयमले क्रान्तिको बिगुल फुक्नु भएको हैन ? त्यहि क्रान्तिको चटकले छतीस बाट छयालीस हुँदै चौसट्ठी काटेर आजको दिन सम्म आई पुग्दा हेडसरले मन पराउनु भएको पार्टीहरु कसरि ‘लामखुट्टे’ रुप धारण गर्न पुग्यो ? त्यसरी धारण गर्दा सर देखि उहाँकै सुपुत्रले नाम (बिरोध) अनुसारको काम अर्थात ईन्कलाबको नारा किन लगाईएन ?

गुरु देखि गुरु आमाहरुले समयमै नेपालको शासक देखि नेताहरु चिन्देको भए यो समयमा आएर हाम्रो बिलौना गर्नु पर्दैन थियो  । गुरु जस्तै खाँटी क्रान्तिकारी बनेर गुरु मार्ग पछ्याउन नसकेता पनि पंक्तिकारले आजको मिति देखि बाँसको हेलिकोप्टरको सयर नगरुन्जेल सम्म देसको माटो सुहाउँदो पंचायती शासन पद्धति नै ठिक भनेर भन्न छाडेको छैन । हेडसरले न्वारानेको ‘उपियाँ’ हरु भनेका कांग्रेस छाडेर महाराजको जय भन्दै पन्च बनेका हुन र तिनै पछी खाँटी प्रजातन्त्रबादी देखि गणतन्त्रबादी सम्म बनेका छन त्यसैले हेडसर ......

जस्तो सासु त्यस्तै बुहारी

जस्तो आमा त्यस्तै छोरी

जस्तो बाउ त्यस्तै छोरा

जस्तो गुरु त्यस्तै भुरा

बन्नु पर्छ र ?

यदि म पनि हेडसरहरु जस्तै गरि क्रान्तिकारी बनेको भए यस्तो लेख पोस्टिने हिम्मत कसरि आउथ्यो ।

प्रकाशित मिति: २०७५ माघ १२ गते सनिवार !

भडखालोमा जाक्कीएको कांग्रेस बचाउने हो भने

-जनकमान डंगोल

राणा शासनको अन्यको लागि भन्दै छिमेकी भारतमा गएर २००४ सालमा खोलिएको नेपाली कांग्रेस पार्टीको संस्थापक नेताहरु मध्येको एक नेता स्व.बि.पी  कोईरालाले कम्युनिस्टको संगत गर्नु हुन्न भनेर भन्थे । बि.पी ले आफु बाँचुन्जेल कहिले पनि कम्युनिस्टहरुको संगत गरेनन । ठक्कर नखाए सम्म मान्छेको बुद्धि पलाउदैन भन्ने उखान छ ।आफ्ना संस्थापक नेताले कम्युनिस्टको संगत किन गरेनन भन्ने कुरा अहिलेका नेताहरुले बल्ल आएर बुझे होलान ।

नेपाली कांग्रेस पार्टीको जन्मनै क्रान्तिको लागी भएको हो । राणा देखि पंचायती शासन सम्ममा नेपाली कांग्रेसले पटक पटक संघर्ष गरेको थियो । बि.पी को देहान्त पछी तिनका भाई जि.पी हरुले ४५ सालमा पन्चायत फाल्ने बहानामा सत्ता र भत्ताको लागि कम्युनिस्ट संग घांटी जोडे अर्थात लगन गाँठो कसे । आफ्ना संस्थापक नेताको भनाईलाई लात हानेको नतिजाले गर्दा  हिजोको हिरो कांग्रेस अहिले जिरो बन्न पुगेको छ ।

कांग्रेस अहिलेको स्थितिमा पुग्नमा देशलाई रसातलमा पुर्याएर परलोक सिधारेका स्व.गिरिजा मात्र नभएर स्व.गणेशमान, कृष्ण प्रसाद भटराई, महेन्द्र नारायण निधिहरु देखि अहिलेका रामचन्द्र पौडेलहरु पनि उत्तिकै जिम्मेवार छन । सौताको रिसले पोईको काखमा सुसू अर्थात पंचायत फाल्ने सपना भन्दा अरु नदेख्दाको परिणामले गर्दा अहिले नेपाली कांग्रेस आर्यघाटको ब्रम्हनालमा सुत्न पुगेको छ ।

बाउन्न घुस्सा त्रिपन्न ठक्कर खाईसक्दा पनि अझ कांग्रेस चेतेको छैन । पुराना पुस्तामा अहिले अग्रज नेता भनेका रामचन्द्र पौडेल हुन । पदको लोभमा गुटबन्दीमा रमाउने बाहेक तिनले अरु केहि गर्न सकेनन । कांग्रेसलाई एक ढीक्का बनाउनु पर्छ भन्ने सोच पलाएको भए आफु अभिभावक बनेर युवा नेताहरु अगाडी आउनुस । अब काँधमा काँध मिलाएर कांग्रेसलाई चार सालको जस्तै शक्तिसाली कांग्रेस पार्टी बनाउनु पर्छ भनेर युवाहरु लाई भन्थे होलान तर पार्टी सभापति र एक पटक भए पनि प्रधानमन्त्रि बन्नु पाए हुन्थ्यो भन्ने लोभ पालेका बृद्ध नेता पौडेलले कांग्रेसलाई कसरि मार्गदर्शन गर्न सक्छ ?

हाम्रा बाजेले घ्यू खाए । नपत्याए मेरो हात सुंघ भन्दा अहिलेको पुस्ताले अझै पनि पत्याउछ भनेर कोरा सपना देख्ने कांग्रेसी बृद्ध नेताहरु हुन्जेल नेपाली कांग्रेस पार्टी उभो लाग्दैन ।

पंचायती शासनको समयमा भारत भास्सिन बाध्य भएको कांग्रेसी नेताहरु तत्कालिन भारतीय प्रधानमन्त्री स्व.ईन्दिरा गान्धीको पेलाई तथा अपमान सम्झेर रन्थनिन पुगे पछी एमालेको चुनावी नारा ‘कुटे पनि आमै राम्रो पोले पनि घामै राम्रो’ भन्ने सैलिमा ‘मेलमिलाप’ भन्दै नेपाल पसेका हुन । मेलमिलाप दिबस मनाउने चलन कांग्रेसले चलाएको हो ।

मेलमिलाप दिबस देखि रास्ट्रीयता, प्रजातन्त्र र समाजवादको नारा कांग्रेसको पेवा हो तर अहिले नेपाली कांग्रेसको शब्दकोशमा ‘रास्ट्रीयता, प्रजातन्त्र र समाजबाद’ भन्ने शब्दनै छैन । भएको भए आफ्नो पार्टीको ब्यानरमा स्वर्ण अक्षरले कुँदेर राख्थे । प्रजातन्त्र देखि समाजबादलाई दुई पैसामा निलाम गरेपछी रास्ट्रियताको कोरा नाराको के अर्थ । आज त्यहि खोक्रो रास्ट्रबाद र समाजवादको नारा कम्युनिस्टहरुले गर्वको साथ बोकेर हिंडेका छन ।

२०४६ साल पछी उदाएको रा.प्र.पा पुर्व पन्चहरुको पार्टी हो । हरेक पार्टीको आफ्नो नारा हुन्छ । रास्ट्रियता, प्रजातन्त्र संगै उदारबादको नारा रा.प्र.पा ले बोकेर हिंडेको छ । २०६४ साल पछी कांग्रेसले कम्युनिस्ट संग मिलेर देशबाट राजतन्त्र फालेर धर्म निरेपेक्ष बनाए । अहिले हिन्दु धर्म सहितको राजतन्त्र भन्दै रा.प्र.पा जनताको घरको दैलो दैलोमा पुगेका छन । त्यति मात्र नभएर आज आएर रास्ट्रियताको सवालमा स्व.बि.पी को भनाई अहिलेको समयमा सान्दर्भिक छ भन्दै मेलमिलाप दिबस रा.प्र.पा ले मनाई सके पछी अब नेपाली कांग्रेस पार्टीको पोल्टामा के नै बाँकी रह्यो र ।

आर्काको बुलाकी लायो भने नाक दुखाउछं  भन्ने चेत पलाएको भए नेपाली कांग्रेसले कम्युनिस्टहरु संग मिलेर गणतन्त्रको फुली पक्कै पनि लाउदैन थिए । कम्युनिस्टको लहलहैमा लागेर प्रजातन्त्र, हिन्दु धर्म देखि राजतन्त्रलाई लगेर आर्यघाटमा पुर्याएको कांग्रेसका केहि नेताहरु यतिखेर पछुतो मान्दै झिनो स्वरमा नेपालमा हिन्दु रास्ट्र हुनु पर्छ भनेर बर्बराउन थालेका छन तर आफ्ना जन्मदाताले जसरि ‘राजाको गर्धन मुनि मेरो गर्धन माथि’ भनेर भन्न सकेका छैनन । यस्तो हुनुमा बिदेसी निमकको कारण त हैन ?

यदि नेपाली कांग्रेसले आफ्नो पहिचान राख्दै पार्टीलाई पुरानै साखमा पुर्याउने हो भने गणतन्त्रको ललिपप चुस्न छाडेर एकै नारा र एकै विचारधारा बोकेको रा.प्र.पा संग कुममा कुम जोडेर २०४७ सालको संबिधान फेरी लागु गर भनेर भन्न सक्नु पर्दछ । यदि बुढो रुखका नेता देखि तिनका आस्थावानहरुले त्यसो भन्न सक्दैनन भने भिरबाट लड्न लागेको कांग्रेसरुपी बुढो गोरुलाई  रामराम बाहेक अरु केहि भन्न सकिदैन ।  

प्रकाशित मिति: २०७५/०९/१७ गते

आज नेपालीहरुको नयाँ बर्ष हो र ?

अब जय भोले भन्ने कि जय मसि ?

-जनकमान डंगोल

लालकिल्लाको उपलब्धि ।

औधोगिक नगरी हेटौडा अर्थात मकवानपुर जिल्लाको सदरमुकाम मात्र नभएर तिन प्रदेशको टयाम्पुरे लाज्धानी ।

एक समय लाल किल्लाको रुपमा परिचित यो जिल्लामा अहिले ४० हजार ईसाई र ६ हजार चर्च रहेको भन्दै ऋषिराम आचार्यले जानकारी दिएछन ।

ऋषि अर्थात देउताको नाउँ अनि जात ब्राम्हण ।  जय मुसी धर्म मान्ने यी भू.पु बाजेले हेटौडामा सोलिड्यारिटी बोर्डिंग स्कुल नाउँको पसल खोलेका छन ।

हिन्दु धर्म मास्सियो भनेर के चिन्ता लिनु । ब्राम्हण भनेको देउता अर्थात धर्मको रक्षक तर यिनैले आफ्ना पुर्खाको छातीमा टेकेर जय मसि भन्दै हिंडे पछी मन्दिरको ठाउँमा बनमारा झार जस्तरी चर्च उम्रिनु कुनचाई ठुलो कुरो भो र ।

अहिले सत्तामा पनि यिनैहरुको बर्चस्व छ । आफ्नो पुर्खाको ईज्जत, मान र सम्मानलाई दुई पैसामा लिलाम गर्नेहरु अहिले नेपाललाई हिन्दु हैन ईसाई रास्ट्र बनाउने भनेर कम्बर कसेर लागेपछि यी धमिराहरुले लाल सेनाको आड भरोसा नपाएको भए मकवानपुर जिल्लामा ४० हजार ईसाई र ६ हजार चर्च कसरि बनाउन सक्थे ?

होस गरि है गोर्खेहरु अब जय भोले भन्ने कि जय मसि ?

फैसला आफ्नै हातमा छ !

शुखी र समृद्धि

एक पटक मेरा प्रजाहरु कत्तिको बुद्धिमान रच्छन जाच्नु पर्यो भनेर बादशाहले सप्पै भारदारहरु दरबारमा हाजिर हुनु  भन्ने आदेश फरमान गरेछन !

सबै भारदार भेला भएसी दर्बार पछाडिको बंगैचामा लगेर अस्टबक्र (आठ ठाम्मा) बांगीएको रुख देखाम्दै भनेछन हेर त कति सिधा र सुलित्त परेको रुख !

धेरै भारदारहरुले बादशाहले ठिक मर्जी भन्दै हो मा हो मिलाएछन तर बिर्बल काजि भने अन्तै मन्टो बटारेर बसेछ्न !

क्या हो बिर्बल काजि तिमीले बादशाहको कुरा सुनेनौ कि क्या हो भनेर सोधेपछि बिर्बलले 'खै सर्खार हजुरको आँखा फुटेको हो कि मेरो गर्धन चिलाको हो म त हजुरले देखाई बक्सेको त्यो रुखलाई अस्ट बक्र (आठ ठाउँमा बांगेको) नै देख्छु भनेर जवाफ फर्काएछन !

नेपालको राजनीतिमा  पनि अहिले अकबर बिर्बलको कथा  जस्तै देखिन थालेको छ ! सहि जवाफ दिने एकजना पनि बिरबल जस्तो  मन्त्रि नै  नभएको अहिलेको नेपालमा सुखी र समृद्धिको सपना देख्नु कुन चै ठुलो कुरो भो र !

नेपालका कम्युनिस्टहरु ईसाईका गुलाम हुन

जनताको लागि भन्दै झन्डै १२ बर्ष कथित युद्ध लडेका माओबादीहरु सत्तामा पुग्नासाथ नेपालको संस्कृति माथि पहिलो हमला बोल्दै तत्कालिन प्रचण्ड सरकारको अर्थमन्त्री बाबुराम भटराईले ईन्द्रजात्रा तथा कुमारी संस्कृतिको पुजा खर्च रोकेर राजधानीबासीको कोपभाजनको सिकार बन्न पुगेको पनि देखिएकै हो  ।

ईन्द्रजात्रा देखि कुमारी जात्रा चलाउनेहरु भनेका नेवारी समुदायहरु हुन भने भटराई स्वयम नेवारका ज्वाई पनि पर्दछन । उग्र बिरोध कारणले गर्दा तत्कालिन अर्थ मन्त्रि बाबुराम भटराईको निर्णय २४ घण्टा पनि नटिकेको कारण उक्त निर्णय फिर्ता लिन बाध्य भए । हिन्दु धर्म माथि धावा बोल्नकै लागी भनेर कथित माओबादी जनयुद्ध पश्चिमा ईसाईहरुको ईसारामा चलाएको हो रैछ भन्ने त्यो भन्दा दरिलो प्रमाण अरु के हुन्छ ।

अहिले बाबुराम भटराई सत्तामा छैनन । नेपालका सनातनी हिन्दु ओमकार परिवारलाई जिस्कायो भने राजनीतिको रोटि सेक्न गारो हुने निष्कर्ष निकालेर हिन्दु, बुद्धिस्ट देखि किराती धर्मको जगेर्ना गर्नु पर्दछ भन्दै हिंडेका छन । जनताले नपत्याउला भनेर दशैँ देखि तिहारको टिका लगाएको तस्बिर सामाजिक संजालमा पोस्ट गरेर देखाउछन । तिनै बाबुराम भटराई भने ईसाईको कार्यक्रममा हिन्दु कला र संस्कृतिको अनुपम उपहार पानसमा बत्ति बालेर उद्घाटन गर्न लाज मान्दैनन । यस्ता नेताहरु भनेका बिभिषण चरित्रका हुन । ब्यबहारले त्यस्तै देखाएको छ । 

पौने तिन करोड नेपाली बस्ने देसमा हिन्दु तथा ओमकार धर्म मान्ने ९३% छ भनेर सरकारी तथ्यांकले देखाउँदा देखाउदै पनि संबिधानमा जबर्जस्ती ‘धर्म निरपेक्ष’ भन्ने शब्द घुसायर रातारात घोषणा गराउने पनि यिनै हैनन ?

नेपालको राजा भनेका धर्मका संरक्षक हुन । जबसम्म नेपालबाट राजतन्त्रलाई जरै देखि फाल्न सकिदैन तब सम्म पश्चिमा ईसाई रास्ट्रहरुको मनोकान्छा पूर्ण हुन्न भन्ने सोच पालेका बिदेसी कुतत्वहरुले राजनेताको खोल ओढेका नेपालका बिभिषणहरुलाई प्रयोग गरेर रातारात धर्म निरपेक्षको घोषणा देखि गणतन्त्रको स्थापना गर्नु भनेको मौलिक नेपालको धर्म, संस्कृति, भाषा, भेषभुषा र परम्परा मास्ने योजनाको एउटा हिस्सा थियो ।

यस्ता कार्यमा केहि हद सम्म ईसाईहरु सफल समेत भै सकेका छन । अस्ति भर्खर भएको एसिया प्यासिफिक नामको कार्यक्रम त्यसैको एउटा हिस्सा थियो । अबको दोश्रो योजनामा नेपाललाई फिलिपिन्स जस्तै पूर्ण ईसाई रास्ट्र बनाउने षडयन्त्र रच्दै छन । नेपालको परम्परागत मौलिक धर्म र संस्कृति बचाउन नेपालका जनताहरु जागेनन भने त्यो दिन पनि देख्न नपर्ला भनेर भन्न सकिन्न ।

बाबुराम मार्काका नेताहरु धर्म परिवर्तन गर्नु हुन्न र गरे गराएमा कानून बमोजिम जेल संजाय भोग्नु पर्छ । बिदेसिको हकमा हो भने त्यस्तालाई तुरुन्त नेपालमा आउन नपाउने गरि देश निकाला गर्नु पर्छ भन्ने ऐन कानून बनाएर पारित गर्छन । उता प्यासिफिक समिटको नाउँमा ईसाई धर्म गुरु देखि गुरु आमा बोलाएर कार्यक्रम गर्न लगाउने देखि येशु मसीहको सन्देस जनतामा पुर्याउने बाचा कसम खान समेत भुल्दैनन भने यो जस्तो ठुलो नौटंकी अरु के हुन्छ ।

कम्युनिस्टहरुको कुनै जात र धर्म हुन्न भन्ने किताबी ज्ञान घोकेर अहिलेको उमेरमा आई पुगेका धेरै लाल विद्वान नेताहरु छन । तिनीहरु आफ्ना सगोत्रिहरुले सत्ता र भत्ताको मदमा चुर भएर गरेको काम कारबाही बाट कति सम्म लज्जित छ भन्ने कुराहरु सामाजिक संजालमा बिचार, गजल, मुक्तकको माध्यमबाट ब्यक्त गरेको भनाईले पुस्टि गरेको छ । अहंकारको मदले चुर भएकाहरु लाई चाहेर पनि सम्झाउन र बुझाउन सक्दैनन । यदि सक्थे भने ने.क.पा का नेता नारायणकाजि श्रेष्ठले संसारमा गन्हाएको संस्थाले गर्न लागेको कार्यक्रम हाम्रो देसमा गर्न हुन्न भन्दा किन मानेनन ? नेता भिम रावल खुलेरै बिरोध गर्दछन तर नारायणकाजि देखि भिम रावलहरुको बिरोध भनेको माकुने वलीहरुको लागी हत्केलाले सुर्य छेकेको जस्तै हो ।

माकुने देखि प्र.म वलीको बिरोधमा के भने नेता भिम रावलले ?

हामि नेपाली जनताहरु जत्तिको सोझा र सिधा कोहि पनि छैनौ । नेताहरुले सजिलै संग बेबकुफ बनाएको देख्दा देख्दै पनि बिरोध गर्ने हिम्मत गर्दैनौ । यदि बिरोध गर्ने हिम्मत र ल्याकत भएको भने राजधानीमा यतिखेर मेलम्चीको पानीले सडक पखालिन्थ्यो होला । राजाले स्थापना गरेको कल कारखाना देखि उधोग धन्धाहरु कौडीको भाउमा बेचिदैन थियो होला । चुनाव हुनुभन्दा अगाडिनै  अहिलेको शासन ब्यबस्था हाक्नेहरु भनेका बिदेसिका दानापानीमा बिकेका एजेन्टहरु हुन त्यसैले यस्तालाई शासन सत्ता सुम्पनु हुन्न भन्दै चुनावको माध्यम बाट अस्विकार गर्नु पर्नेमा उही पुर्व एमालेको नारा 'कुटे पनि आमै राम्रो पोले पनि घामै राम्रो' भन्छन भने नेपाल एक दिन सिक्किम नबन्ला भन्ने के ग्यारेन्टी छ । 

बिदेसीहरुको हैकममा चलेको देशमा सामाजिक सुरक्षा कोषको के काम ?

बि.स.१९९१ सालमा सैनिक द्रब्य कोषको स्थापना गरियो । नेपालमा रहेको सेनालाई सेवा अबधि पश्चात जीवन जिउन सजिलो होस भन्ने हेतुले उक्त कोषको स्थापना गरिएको थियो भने निजामती सेवामा लागेका कर्मचारीहरुको लागी भनि बि.स.२००१ सालमा निजामति प्रोभिडेन्ट फण्डको स्थापना गरियो ।

नेपाल प्रहरीको आधिकारिक जन्म बि.स.२०१२ सालमा पुलिस ऐन पारित भए पछी भएको हो जंगी तथा निजामति जस्तै गरि नेपालमा रहेका प्रहरीहरुको लागी सोहि सालमा प्रोभिडेन्ट फण्डको ब्यबस्था लागु गरियो ।

जंगी तथा निजामति देखि प्रहरीको समेत गरि छुट्टाछुटै फण्ड राख्नु हुन्न भन्दै  बि.स. २०१९ सालमा ऐन पारित गरि अर्थ मन्त्रालयको मातहतमा रहने गरि तिनवटै फण्डलाई गाभेर काठमान्डौको सुन्धारामा कर्मचारी संचय कोषको स्थापना गरियो ।

नेपालमा यो भन्दा अगाडी जे जस्ता नाम दीईयेता पनि रास्ट्र सेवक कर्मचारी कर्मचारीहरु सेवाबाट अवकास गए पछी बाँकी रहेको जीवनयापन गर्न सजिलो होस् भन्ने हिसाबले संचय कोषको स्थापना गरिएको हो । सेवा गरे बापत कर्मचारीको १०% र सरकारको १०% अनिवार्य जम्मा गर्नु पर्ने हुन्छ । यस्तो ब्यबस्था नेपालमा मात्र नभएर संसारभरका धेरै देशहरुमा लागु गरिएको छ ।

नेपालमा संचय कोष छ भन्ने ज्ञान हुँदाहुँदै २०४७ सालमा नागरिक लगानी कोषको स्थापना गरेर २०५० साल देखि कर्मचारीहरुको संचय कोष जस्तै गरि १०% रकम तलब भत्ता बाट काट्ने ब्यबस्था गरियो । सेना प्रहरीका जवानहरु त्यो निर्णयबाट बेखुसी भएको महसुस गर्दै काटिएको रकम फिर्ता गरिएको थियो । पंक्तिकार स्वयम प्रहरी सेवाको रास्ट्र सेवक भएको हुँदा यस्ता बिषयमा अनभिग्य नहुने कुरै भएन ।

नागरिक भनेका जनताहरु हुन । जनताहरुको नाम राखेर स्थापना गरिएको संस्था नागरिक लगानी कोषमा जम्मा गरिएको रकम के कति सदुपयोग भयो र हुँदैछ त्यस सम्बन्धमा समय समयमा प्रकासित हुँदै आएको समाचारले पुस्टि गर्दै आएको छ भने भर्खरै चर्चामा आएको वाईड बडी जहाज प्रकरणमा नागरिक लगानी कोष देखि कर्मचारी संचय कोषको रकम डुब्न सक्ने भन्ने समाचारले जम्माकर्ताहरु चिन्तामा पार्लान नपर्लान त्यो समयले बताउनेछ ।

भै रहेको संस्था हुँदाहुँदै नाम फरक फरक गरि संस्था खोल्नु भनेको देस र जनतालाई गुमराहमा पार्नु हो । त्यसरी संस्था खोल्नु भनेको आफ्ना आसेपासे देखि पार्टीलाई सहयोग गर्न मद्धत पुगोस भन्दै खोलिएको हो भन्नेमा कुनै दुईमत छैन । उदाहरणको लागी नागरिक लगानी कोष, बर्खे च्याउ जस्ता उम्रेका बैंक देखि सहकारी नामको संस्थाहरु लाई हेरे पुग्छ ।

संचय कोष पछी नागरिक लगानी कोष अझ त्यतिले पनि नपुगेर विभिन्न नामका संस्थाहरु खोलेर जनता र रास्ट्रको ढुकुटी रित्याउन नेपालका नेताहरु कम्बर कसेर लागेका छन । विद्वान नेता बाबुराम भटराईले युवाहरुलाई लक्षित गरेर युवा स्वरोजगार कोषको स्थापना गरेका थिए । उक्त कोषको स्थापना पश्चात के कति युवाहरु लाभान्वित भए त्यसको कुनै लेखाजोखा नै छैन । युवा स्वरोजगार कोषको २७ करोड रुपैया सरकारले माया मार्नु पर्ने जस्तै भएको छ भन्ने केहि दिन अगाडी समाचारनै प्रकाशित भएको थियो ।

‘घांटी हेरी हांड’ निल्नु भन्ने नेपाली उखान पनि छ । अहिलेको सरकारको मुखिया उखान टुक्का भन्नमा माहिर छन । उखान टुक्का भनेको ऐना हो भन्ने ज्ञान पनि होला ।

सबैलाई हुने भन्दै अहिले सामाजिक सुरक्षा कोषको स्थापनाको चर्चा चुलिएको छ । ऐननै पारित गरेर लागु गरिएको यो कोषले बाहिरिरुपमा हेर्दा जति क्रान्तिकारी देखिन्छ सतही रुपमा त्यसले फाईदा भने पुर्याउने देखिदैन । 

दुई दिन अगाडी नागरिक समाजका अगुवा सुन्दरमणि दीक्षितले नेपाल सात आठ बर्षमा टाट पल्टिन सक्छ भनेर खुल्लारुपमा नै बताए । सामाजिक सुरक्षा कोषको तामझामपूर्ण उद्घाटन पछी दीक्षितले किन यस्ता कुरा जनतालाई सुनाए त्यो अर्थपूर्ण छ तर बेठिक भने भनेका छैनन ।

बिशेष गरि मजदुरहरुको हितको लागि भन्दै स्थापना गरिएको सामाजिक सुरक्षा कोष हेर्दा जति आकर्षक देखिन्छ जमिनीरुपमा हेर्ने हो भने मजदुरको वर्तमान स्थिति भयाबह देखिन्छ । रोजगार पाए पो त्यो सेवा पाउनु । रोजगार नै छैन भने त्यस्ता सेवाको के औचित्य ?

दैनिक ठेक्का प्रणालीमा अहिले नेपालका प्राय सम्पूर्ण ब्यबसायीहरु चलेका छन । कारखाना मजदुर देखि सुरक्षा मजदुर हुँदै सफाई मजदुर सम्मको रोजगारको कुनै ग्यारेण्टी छैन । निस्चित समय अवधिको लागी लिईने ठेक्का प्रणालीमा चलेका यस्ता कम्पनिहरुले स्थाही गरेर कसैलाई पनि राख्न सक्दैन ।

हाम्रा नेताहरुले आफु सत्तामा जानको लागी जनतालाई भर्यांग बनाए । धेरै नेताहरु अहिले उधोगपति सम्म भै सकेका छन । तिनीहरुले खोलेको उधोग कलकारखानामा भाडाका मजदुरहरु ल्याएर किन काममा लगाउछन भनि प्रश्न कोहि कसैले गरेको देखिदैन ।

नेपालमा असंख्य उधोग कलकारखानाहरु खोलिएका छन । त्यसरी खोलिएका उधोगहरु कतिखेर बन्द हुन्छ पत्तो नै हुन्न । नेपालको मजदुरहरुलाई स्थाही रुपमा राखियो भने सेवा र सुबिधा धेरै खोज्ने तर कामको नाउँमा सिन्को नभाच्ने देखेर आजित भएका उधोगपतिहरुले थर्ड पार्टी सिस्टम खोज्छन । त्यो भनेको सिधै आफुले मजदुर देखि कर्मचारीहरु भर्ना नगरेर तेश्रो पक्षबाट ठेक्का प्रणालीमा लिनु हो । यसो गर्दा आफुले मन नपरेर वा चाहेको खण्डमा मजदुरहरु निष्कासन गर्न पाउछन भने त्यसरी निकालिएको मजदुरहरु लाई कुनै सेवा सुबिधा समेत दिनु पर्दैन । हेर्दा कम्पनीको लागी यो धेरै सजिलो हो तर गाई मारेर गधा पोस्ने उखान भने यहाँ निर लागु भएको पाईन्छ । यस्तो हुनुमा उधोगपति नभएर नेपालका राजनीतिक पार्टीका नेताहरु र तिनले पुल्पुल्याएर पालेका छाडा साँढेरुपी युनियनका नेताहरुको कारणले भएको हो ।

जनक मान मजदुर बिरोधि हो भनेर केहि लोकल मजदुर नेताहरुले लगाएको आरोपलाई चुपचाप सहनु पर्ने बाध्यता पनि छ । मजदुर नेताहरु मजदुरलाई निकाल्न पाइदैन भनेर भन्छन । थर्ड पार्टीमा उधोग देखि देस सम्म चलेको ज्ञान पनि छ । उधोग पति देखि थर्ड पार्टी हाक्ने साहुबाहरुले चटाएको चास्नी चाखेको पनि देख्छु । तपाईहरुको बिरोध गरेन भने हाम्रो पसल कसरि चल्छ जनकमान दाई भन्ने पनि छन ।

हरेक पार्टीहरुले युनियन खोलेका छन । हेर्दा मजदुरको तर राजनीतिक पार्टीहरुको सत्ता बचाउ र प्राप्तिको लागी ढाल बनेर उभिने युनियनहरुको कारण अनि त्यसलाई हाक्ने नेताहरु हुन्जेल यस्ता सामाजिक सुरक्षा कोष नाउँ दिएको को ललिपपको के काम ?