Saturday, December 01, 2018

बिदेसीहरुको हैकममा चलेको देशमा सामाजिक सुरक्षा कोषको के काम ?

बि.स.१९९१ सालमा सैनिक द्रब्य कोषको स्थापना गरियो । नेपालमा रहेको सेनालाई सेवा अबधि पश्चात जीवन जिउन सजिलो होस भन्ने हेतुले उक्त कोषको स्थापना गरिएको थियो भने निजामती सेवामा लागेका कर्मचारीहरुको लागी भनि बि.स.२००१ सालमा निजामति प्रोभिडेन्ट फण्डको स्थापना गरियो ।
जनकमान डंगोल नेपाल प्रहरीको आधिकारिक जन्म बि.स.२०१२ सालमा पुलिस ऐन पारित भए पछी भएको हो जंगी तथा निजामति जस्तै गरि नेपालमा रहेका प्रहरीहरुको लागी सोहि सालमा प्रोभिडेन्ट फण्डको ब्यबस्था लागु गरियो ।
जंगी तथा निजामति देखि प्रहरीको समेत गरि छुट्टाछुटै फण्ड राख्नु हुन्न भन्दै  बि.स. २०१९ सालमा ऐन पारित गरि अर्थ मन्त्रालयको मातहतमा रहने गरि तिनवटै फण्डलाई गाभेर काठमान्डौको सुन्धारामा कर्मचारी संचय कोषको स्थापना गरियो ।
नेपालमा यो भन्दा अगाडी जे जस्ता नाम दीईयेता पनि रास्ट्र सेवक कर्मचारी कर्मचारीहरु सेवाबाट अवकास गए पछी बाँकी रहेको जीवनयापन गर्न सजिलो होस् भन्ने हिसाबले संचय कोषको स्थापना गरिएको हो । सेवा गरे बापत कर्मचारीको १०% र सरकारको १०% अनिवार्य जम्मा गर्नु पर्ने हुन्छ । यस्तो ब्यबस्था नेपालमा मात्र नभएर संसारभरका धेरै देशहरुमा लागु गरिएको छ ।
नेपालमा संचय कोष छ भन्ने ज्ञान हुँदाहुँदै २०४७ सालमा नागरिक लगानी कोषको स्थापना गरेर २०५० साल देखि कर्मचारीहरुको संचय कोष जस्तै गरि १०% रकम तलब भत्ता बाट काट्ने ब्यबस्था गरियो । सेना प्रहरीका जवानहरु त्यो निर्णयबाट बेखुसी भएको महसुस गर्दै काटिएको रकम फिर्ता गरिएको थियो । पंक्तिकार स्वयम प्रहरी सेवाको रास्ट्र सेवक भएको हुँदा यस्ता बिषयमा अनभिग्य नहुने कुरै भएन ।
नागरिक भनेका जनताहरु हुन । जनताहरुको नाम राखेर स्थापना गरिएको संस्था नागरिक लगानी कोषमा जम्मा गरिएको रकम के कति सदुपयोग भयो र हुँदैछ त्यस सम्बन्धमा समय समयमा प्रकासित हुँदै आएको समाचारले पुस्टि गर्दै आएको छ भने भर्खरै चर्चामा आएको वाईड बडी जहाज प्रकरणमा नागरिक लगानी कोष देखि कर्मचारी संचय कोषको रकम डुब्न सक्ने भन्ने समाचारले जम्माकर्ताहरु चिन्तामा पार्लान नपर्लान त्यो समयले बताउनेछ ।
भै रहेको संस्था हुँदाहुँदै नाम फरक फरक गरि संस्था खोल्नु भनेको देस र जनतालाई गुमराहमा पार्नु हो । त्यसरी संस्था खोल्नु भनेको आफ्ना आसेपासे देखि पार्टीलाई सहयोग गर्न मद्धत पुगोस भन्दै खोलिएको हो भन्नेमा कुनै दुईमत छैन । उदाहरणको लागी नागरिक लगानी कोष, बर्खे च्याउ जस्ता उम्रेका बैंक देखि सहकारी नामको संस्थाहरु लाई हेरे पुग्छ ।
संचय कोष पछी नागरिक लगानी कोष अझ त्यतिले पनि नपुगेर विभिन्न नामका संस्थाहरु खोलेर जनता र रास्ट्रको ढुकुटी रित्याउन नेपालका नेताहरु कम्बर कसेर लागेका छन । विद्वान नेता बाबुराम भटराईले युवाहरुलाई लक्षित गरेर युवा स्वरोजगार कोषको स्थापना गरेका थिए । उक्त कोषको स्थापना पश्चात के कति युवाहरु लाभान्वित भए त्यसको कुनै लेखाजोखा नै छैन । युवा स्वरोजगार कोषको २७ करोड रुपैया सरकारले माया मार्नु पर्ने जस्तै भएको छ भन्ने केहि दिन अगाडी समाचारनै प्रकाशित भएको थियो ।
‘घांटी हेरी हांड’ निल्नु भन्ने नेपाली उखान पनि छ । अहिलेको सरकारको मुखिया उखान टुक्का भन्नमा माहिर छन । उखान टुक्का भनेको ऐना हो भन्ने ज्ञान पनि होला ।
सबैलाई हुने भन्दै अहिले सामाजिक सुरक्षा कोषको स्थापनाको चर्चा चुलिएको छ । ऐननै पारित गरेर लागु गरिएको यो कोषले बाहिरिरुपमा हेर्दा जति क्रान्तिकारी देखिन्छ सतही रुपमा त्यसले फाईदा भने पुर्याउने देखिदैन । 
दुई दिन अगाडी नागरिक समाजका अगुवा सुन्दरमणि दीक्षितले नेपाल सात आठ बर्षमा टाट पल्टिन सक्छ भनेर खुल्लारुपमा नै बताए । सामाजिक सुरक्षा कोषको तामझामपूर्ण उद्घाटन पछी दीक्षितले किन यस्ता कुरा जनतालाई सुनाए त्यो अर्थपूर्ण छ तर बेठिक भने भनेका छैनन ।
बिशेष गरि मजदुरहरुको हितको लागि भन्दै स्थापना गरिएको सामाजिक सुरक्षा कोष हेर्दा जति आकर्षक देखिन्छ जमिनीरुपमा हेर्ने हो भने मजदुरको वर्तमान स्थिति भयाबह देखिन्छ । रोजगार पाए पो त्यो सेवा पाउनु । रोजगार नै छैन भने त्यस्ता सेवाको के औचित्य ?
दैनिक ठेक्का प्रणालीमा अहिले नेपालका प्राय सम्पूर्ण ब्यबसायीहरु चलेका छन । कारखाना मजदुर देखि सुरक्षा मजदुर हुँदै सफाई मजदुर सम्मको रोजगारको कुनै ग्यारेण्टी छैन । निस्चित समय अवधिको लागी लिईने ठेक्का प्रणालीमा चलेका यस्ता कम्पनिहरुले स्थाही गरेर कसैलाई पनि राख्न सक्दैन ।
हाम्रा नेताहरुले आफु सत्तामा जानको लागी जनतालाई भर्यांग बनाए । धेरै नेताहरु अहिले उधोगपति सम्म भै सकेका छन । तिनीहरुले खोलेको उधोग कलकारखानामा भाडाका मजदुरहरु ल्याएर किन काममा लगाउछन भनि प्रश्न कोहि कसैले गरेको देखिदैन ।
नेपालमा असंख्य उधोग कलकारखानाहरु खोलिएका छन । त्यसरी खोलिएका उधोगहरु कतिखेर बन्द हुन्छ पत्तो नै हुन्न । नेपालको मजदुरहरुलाई स्थाही रुपमा राखियो भने सेवा र सुबिधा धेरै खोज्ने तर कामको नाउँमा सिन्को नभाच्ने देखेर आजित भएका उधोगपतिहरुले थर्ड पार्टी सिस्टम खोज्छन । त्यो भनेको सिधै आफुले मजदुर देखि कर्मचारीहरु भर्ना नगरेर तेश्रो पक्षबाट ठेक्का प्रणालीमा लिनु हो । यसो गर्दा आफुले मन नपरेर वा चाहेको खण्डमा मजदुरहरु निष्कासन गर्न पाउछन भने त्यसरी निकालिएको मजदुरहरु लाई कुनै सेवा सुबिधा समेत दिनु पर्दैन । हेर्दा कम्पनीको लागी यो धेरै सजिलो हो तर गाई मारेर गधा पोस्ने उखान भने यहाँ निर लागु भएको पाईन्छ । यस्तो हुनुमा उधोगपति नभएर नेपालका राजनीतिक पार्टीका नेताहरु र तिनले पुल्पुल्याएर पालेका छाडा साँढेरुपी युनियनका नेताहरुको कारणले भएको हो ।
जनक मान मजदुर बिरोधि हो भनेर केहि लोकल मजदुर नेताहरुले लगाएको आरोपलाई चुपचाप सहनु पर्ने बाध्यता पनि छ । मजदुर नेताहरु मजदुरलाई निकाल्न पाइदैन भनेर भन्छन । थर्ड पार्टीमा उधोग देखि देस सम्म चलेको ज्ञान पनि छ । उधोग पति देखि थर्ड पार्टी हाक्ने साहुबाहरुले चटाएको चास्नी चाखेको पनि देख्छु । तपाईहरुको बिरोध गरेन भने हाम्रो पसल कसरि चल्छ जनकमान दाई भन्ने पनि छन ।
हरेक पार्टीहरुले युनियन खोलेका छन । हेर्दा मजदुरको तर राजनीतिक पार्टीहरुको सत्ता बचाउ र प्राप्तिको लागी ढाल बनेर उभिने युनियनहरुको कारण अनि त्यसलाई हाक्ने नेताहरु हुन्जेल यस्ता सामाजिक सुरक्षा कोष नाउँ दिएको को ललिपपको के काम ?




Sunday, November 25, 2018

धर्मको नाउँमा राजनीति कहिले सम्म ?

ईश्बी सम्बत १५२७ मा मुगल सम्राट बाबरले उत्तर भारतको अयोध्यामा मस्जिद बनाए । बाबरले निर्माण गरेको भएर उक्त मस्जिदको नाम बाबरी मस्जिद राखियो ।
 

सन १९९२ मा हिन्दु धर्मको दुहाई दिंदै रामको जन्मभूमिमा किन मस्जिद राख्ने भन्दै भारतीय जनता पार्टीले आफ्ना लाखौ कार्कर्ताहरु उचालेर मस्जिद तोडे । उक्त घटनाले साम्प्रदायिक रुप लिंदा झन्डै दुई हजार नागरिकले ज्यान गुमाउनु पर्यो । हिन्दु र मुसलमान गरि जनता दुई भागमा बिभाजन हुन पुग्यो । आज २६ बर्ष हुन लाग्दा पनि रामको जन्मभूमि भनिएको अयोध्यामा मन्दिर निर्माण हुन सकेको छैन । राजनीति पार्टीको काम भनेको जनता जुधाएर फाईदा लिनु हो । जुन काम भारतीय जनता पार्टीले गरे देखायो ।

जब जब चुनाव हुन लाग्छ त्यस पछी भा.ज.पा ले अयोध्यामा राम मन्दिर बनाउने राग अलाप्न थाल्छ । तर चाहेर पनि भा.ज.पा ले अयोध्यामा राममन्दिर बनाउन सक्दैन ।

यहि हप्ता अयोध्यामा साधु सन्तहरुको बैठकमा एक जना साधुले भा.ज.पा को नेताहरु चुनाव जितेर सरकार देखि सदनमा जाँदा धर्म निरपेक्षको सपथ खान्छन भने त्यसरी सपथ खाएका नेताहरुले मन्दिर बनाउछु भनेर कसरि भन्न सक्छन भनेर बताएका थिए । कुरो सहि पनि हो ।
हिन्दुत्वको नारा दियो भने जनतालाई झुक्याएर सजिलै संग सत्तामा पुग्न सकिन्छ जुन भा.ज.पा ले पटक पटक गरेर देखायो । अहिले त्यसैको नक्कल गर्दै भारतीय कांग्रेसले पनि हिन्दुत्वको राग अलाप्दै हिंडेको देखिन्छ । जुन पार्टीको स्थापना देखिनै धर्म निरपेक्षको नारा अलाप्छन भने त्यो पार्टीले अहिले चुनावको संघारमा आएर हिन्दु धर्मको जय भन्दै मन्दिर मन्दिरको ढोका चहार्नु भनेको जनतालाई उल्लु बनाउनु सिवाय अरु केहि पनि हैन ।
कम्युनिस्टहरुले राजतन्त्र मान्दैन । राजतन्त्रलाई सामन्तीको शासन ठान्ने कम्युनिस्टहरुले राजतन्त्र मात्र नभएर कुनै पनि धर्मको वकालत समेत गर्दैनन ।
राजतन्त्र बिना नेपालमा प्रजातन्त्र र समाजबाद फस्टाउन सक्दैन । पार्टी स्थापना गर्दा देखिनै यहि मुलमन्त्र अंगालेको नेपाली कांग्रेसले जुन बाट कम्युनिस्टहरुको संगत गर्न थाले त्यहि दिन देखि नेपालमा कांग्रेसीहरुको उधोगति सुरु भएको हो । राजतन्त्र हटाएर गणतन्त्र स्थापना पश्चात नेपालमा कांग्रेसीहरुको हरिबिजोग भएको राम्रै संग देख्न सकिन्छ ।
छिमेकी भारतमा जस्तै नेपालमा पनि हिन्दु धर्म सहितको राजतन्त्र स्थापना हुनु पर्दछ भन्दै नारा लगाउने रा.प्र.पा पार्टी हुन । एकताका सत्ता प्राप्तिको लालसामा लागेर कम्युनिस्टको सारथी बन्न पुगेको रा.प्र.पा लाई अहिले आफ्नो शाख कसरि जोगाउने भन्ने चिन्ताले पिरोलिएको छ ।
 नेपालमा हरेक कुरामा छिमेकी भारतको नक्कल गर्ने गरिन्छ । भारतीय कांग्रेसको नक्कल गर्दै नेपाली कांग्रेसका केहि नेताहरुले नेपालमा हिन्दु धर्मको वकालत गर्न थालेका छन । स्क़मय्मै त्यस्तो बुद्धि पलाएको भए र कम्युनिस्टको संगतमा नपरेको भए कांग्रेस देखि रा.प्र.पा को आज यस्तो कन्ट बिजोग देख्नु पर्दैन थियो ।
अहिले नेपालमा कम्युनिस्ट पार्टीको दुई तिहाईको सरकार छ । कम्युनिस्टहरु जुटन जान्दैनन । यो पटक पटकको घटनाले पुस्टि गरि सकेको छ । हिन्दु धर्म र राजतन्त्र रा.प्र.पा को नारा हो भने कांग्रेसले पनि अहिले आएर हिन्दु धर्मको राग अलाप्न थालेको छ तर राजतन्त्र चाहिन्छ भनेर भन्न सकेको छैन ।


हिजो आफ्ना जन्मदाताहरुले ‘राजाको गर्धन मुनि मेरो माथि’ भन्ने उक्ति सम्झेका छन र नेपालमा प्रजातन्त्र र समाजबाद फस्टाएको हेर्न चाहन्छन भने नेपालको राजनीतिमा कांग्रेस र कम्युनिस्ट नभएर कांग्रेसले रा.प्र.पा संग लगन गाँठो कस्न सक्नु पर्दछ । यदि त्यसो गर्न सक्दैनन भने कांग्रेस हुन या रा.प्र.पा यी दुबैले हिन्दु धर्मको नारा अलापेर जनतालाई  बेबकुफ बनाउला भनेर कल्पना पनि नगरे हुन्छ भन्ने यो पंक्तिकारको ठम्याई हो ।

Friday, November 09, 2018

तिहार २०७५

तिहार २०७५
स्थान: डंगोल चोक
हेटौडा - ८ कमाने मकवानपुर

बिदेसीका हनुहरुले चाहेर पनि नेपालको धर्म र संस्कृति मास्न सक्दैनन ।


..
हाम्रो वडामा केहि बर्ष अगाडी भाई बैनीहरु मिलेर मनकामना युवा क्लब खोलेका थिए । समयले भ्याए सम्म खेलकुद गतिबिधि देखि सरसफाई अनि तिहारमा देउसी भैलो खेलेर वडाबासीहरु लाई मनोरंजन प्रदान गर्ने गर्दथ्यो ।
जनयुद्ध नामको कथित आन्दोलनले गर्दा होला धेरै युवायुवतीहरु देस छाडी बिदेस पलायन भए । त्यो पलायनले मनकामना क्लब पनि अछुतो रहन सकेन ।
झन्डै १२/१३ बर्ष पछी बिदेसियकाहरु फर्किएर आए । पुरानो क्लबलाई फेरी ब्युताउनु पर्छ भन्ने अठोट बोके । यो साल बाट मनकामना युवा क्लब पुरानो बाटोमा हिंडेको आभाष भयो ।
मिश्रित जातिहरु बसेको वडा । केहि समय कम्युनिटहरुको कालो ग्रहणले ढाकेता पनि अहिले ग्रहण हटेको महसुस हिजोको देउसी कार्यक्रमले पुस्टि गरेको छ ।
राजनीतिक विचारधारामा हेटौडाको वार्ड नम्बर ८ कमाने पुरानो एमालेको गढ हो । यो वडाको भोट छिन्नभिन्न भयो भने कम्युनिस्ट पार्टीका नेताहरु राजनीतिक भबिस्य स्वाहा नहोला भन्न सकिन्न तर कम्युनिस्ट पारीमा लागेकाहरु नै अहिले नेपालको धर्म संस्कृति जोगाउनु पर्छ भन्दै बुर्कुसी मार्न थालेका छन ।
एक समय नेपाले कम्युनिस्टहरु धर्मलाई अफिम संग दाँजेर नेपालको हिन्दु धर्म भनेको परिवर्तनको बिरोधि हो भनेर भन्थे ।  हिजो त्यसो भन्नेहरु अहिले मन्दिर बनाउने देखि गुम्बाको संरक्षण गर्नमा ज्यान फालेर लागेका छन । सप्ताहमा दान दक्षिणा हाल्न पनि यिनीहरुलाई कसैले पनि जित्न सक्दैन । अफिमको नशा छुटेको कारणले होला ।

मिति २०७५/०७/२२ गते मेरो घर अगाडिको चोकमा देउसी भैलो खेल्न आए । प्राय सबै कम्युनिस्ट बुर्जुवा नेताहरु आफ्ना भुराभुरिको गोठाला बनेर आए । पंक्तिकारको थुतुनो तीनपाने जस्तो कडा छ । के हो कमरेडहरु देउसी त हिन्दुको चाड हो नि भन्देको हो नि कसले हैन भनेको छ र भनेर खिस्स हाँसेर टारे ।
मकवानपुर तामांग बहुल क्षेत्र हो । धर्म र जातिको बिष घोल्ने एकताका आंगकाजि शेर्पाहरुको मोहनिजालमा परेर  धेरैले दशैँ तिहार बहिष्कार गरे । केहिले अझै पनि दशैको टिका लाउदैनन । लाजले पनि हुन सक्छ । तर देउसी भैलो खेल्नमा तिनका सन्तानहरुलाई तिनले अझ सम्म पनि रोक्न सकेका छैनन र चाहेर पनि रोक्न सक्दैनन ।
मनकामना युवा क्लब सबै जातको फुलबारी हो । हिजोको देउसीमा मेरो घर अगाडिको चोकमा खेलिएको देउसीमा एकजना सानी नानीले उत्कृस्ट नृत्य प्रस्तुत गरिन । ति नानि तामांगको छोरी रैछिन । यस्तो नृत्य अब मैले सामाजिक संजालमा पोस्ट गर्दा आंगकाजि शेर्पाहरु लाजले पक्कै पनि पनि पानि होलान भने नेपालको कम्युनिस्टहरु भनेको आफ्नो राजनीति गर्न कम्युनिस्टको खोल ओढेको हो भनेर भन्न कर लाग्छ ।

 

Wednesday, October 31, 2018

आफ्नो धर्म र संस्कृति प्रति गम्भीर बन्न सिकौं


बिगत साल राति १० बजे पछी देउसी भैलो नखेल्नु र नखेलाउनु भन्दै प्रशानले दिएको आदेशलाई प्रहरी प्रशासनले कठोरताको साथ पालना गर्यो । प्रहरी चल्ने भनेकै प्रशासनको आदेसले हो ।

नेपाल बाहेक संसारमा कहीं कतै देउसी भैलो खेल्ने चलन छैन । पछी नेपालीहरु सात समुन्द्र पारि समेत गएर बस्न थाले पश्चात आफ्नो संस्कृति र परम्परालाई माया मार्न नसकेर नेपालीहरुले बिदेसमा समेत देउसी भैलो खेल्न थालेका छन । देउसी भैलो मात्र नभएर अमेरिकामा त ईन्द्रजात्रा समेत धुमधामले मनाएका छन ।
जुन दिन बाट नेपालमा धर्म निरपेक्ष भन्दै गणतन्त्रको स्थापना गरियो  सोहि दिन देखि बिदेसी शक्तिको ईसारामा नेपालको धर्म र संस्कृति माथि निरन्तररुपमा निर्मम तरिकाले प्रहार हुँदै आएको छ  जुन देख्दै र भोग्दै समेत आएका छम

राती अबेरसम्म देउसी खेल्न पाउनु पर्ने माग गर्दै मकवानपुर जागरण अभियानले प्रमुख जिल्ला अधिकारी अस्मान तामाङलाई २०७५/०७/१३ गते ज्ञापन पत्र बुझाएको छ । स्थानीय प्रशासनले राति १० बजेसम्म मात्रै देउसी खेल्न पाउने जनाएकोमा मकवानपुर जागरण अभियानले भने राति मनाउने पर्व भएकोले अबेरसम्म देउसी खेल्न दिनु पर्ने माग गरेको छ । राति देउसी खेल्न बन्द गराउनु स्थानीय प्रशासनको सुरक्षा असक्षमता भएको टिप्पणी गर्दै अभियानका अध्यक्ष कृष्णराज कोइरालाले यसो भएमा हिन्दु धर्म माथी नै प्रहार हुने बताएका थिए  

पंक्तिकार मकवानपुर जागरण अभियानको अभियन्ता भएको नाताले ज्ञापन पत्र बुझाउने समयमा उपस्थित भएको थियो । प्रशासन प्रमुखले जिल्ला सुरक्षा समितिको बैठकमा यो बिषय प्रबेस गराउने आस्वासन समेत दिएका छन ।

जुन जिल्लाको प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाई ज्ञापन पत्र बुझाईयो त्यहि जिल्ला अर्थात मकवानपुर जिल्लाको सदरमुकाम हेटौडामा सबै तहको सुरक्षा सम्बन्धित कर्मचारीको  गणना गर्ने हो पांच हजार नाघ्न खोज्छ । हेटौडा ३ नम्बर प्रदेशको अस्थाही राजधानी समेत हो र प्रादेशिक राजधानी ५ हजार प्रहरीको संख्या तैनाथ हुनु नयाँ र नौलो कुरो पनि भएन ।

प्रहरी देखि प्रशासनले शान्ति सुरक्षाको बिषय उठाएर १० बजे पछी देउसी भैलो खेल्न रोक लगाईयो त्यो नियम र तर्क संगत पनि छैन । प्रहरी प्रशासनको काम भनेको जनताको ज्युधनको शान्ति सुरक्षा गर्नु हो र जनताको ज्यु धनको शान्ति सुरक्षा गर्न सकिदैन भने गरिब जनताको करले प्रहरी प्रसासनको स्थापना किन गर्ने भन्ने प्रश्न पनि उठन सक्छ ।

शान्ति सुरक्षाको प्रश्नलाई उठाएर राति १० बजे पछी देउसी भैलो खेल्न रोक लगाउनु भनेको हिन्दु धर्म र संस्कृति माथिको  ठाडो प्रहार हो । जबसम्म नेपाली जनताहरुले आफ्नो धर्म र संस्कृतिलाई गम्भीररुले लिंदैनन तबसम्म देखिने नतिजा यस्तै हुन्छ । मकवानपुर जागरण अभियानका अधिकारकर्मीहरु एक्लैले मात्र धर्म, संस्कृतिको रक्षा गर्न सक्दैन त्यसैले सबै नेपालीहरु यस्ता गम्भीर बिषयमा जागरुक हुन जरुरि छ भन्ने यो पंक्तिकारको आग्रह पनि हो ।
‘जय जागरण’
प्रकाशित मिति: २०७५ कार्तिक १४