नेपाले कम्युनिस्टहरुले अमेरिकी साम्राज्यवाद, भारतीय बिस्तारबाद भन्न किन छाडे ?

-जनकमान डंगोल

बिदेसिको ईसारामा पहिला पंचायत त्यसपछि देस जोड्ने राजतन्त्र मासेर कथित गणतन्त्र घोषणा गराएता पनि बिश्वका धेरै देसले अहिले पनि हिन्दु अधिराज्य नेपाल भनेर भन्न छाडेका छैनन । त्यसैले बिश्वको एक मात्र हिन्दु राज्य हो नेपाल ।

यहि देसमा धेरै थरिका बिचार भएका नागरिकहरुले जन्म लिए । कसैले धेरै पढे र आफ्नो नामको अगाडी दर्जा झुन्ड्याए । मान पाए सम्मान पाए र त्यस्तै दर्जा झुन्ड्याउने मध्येका एक हुन डाक्टर बाबुराम भटराई ।

नेपाली कांग्रेस समाजबादी विचारधारामा हिड्ने पार्टी ।  समाजबाद नेपाली कांग्रेसको पेवा भए पछि अरु पार्टीले कांग्रेसको निजि सम्पतिमा आँखा गाड्ने कुरै भएन ।  कम्युनिस्ट भनेको साम्यबादी विचारधारा मान्ने पार्टी त्यसैले कांग्रेसले साम्यवादी विचारधारा बोक्ने कुरै भएन ।

तस्बिर: डा.बाबुराम भटराईको twitter बाट साभार 

देस जोड्ने रास्ट्र निर्माता पृथ्बी नारायण शाहको जन्मथलो गोरखामा जन्मेका डाक्टर बाबुराम भटराई भन्नासाथ धेरै नेपालीहरुले माओबादी कम्युनिस्ट पार्टीको दोश्रो दर्जाको नेता भनेर चिन्थे । पहिलो दर्जाको नेता हुन नसकेर हो वा वाकपटुतामा माहिर क.प्रचण्डको अगाडी टिक्न नसकेर हो 'नयाँ शक्ति पार्टी' नामको पार्टी खोले ।  त्यो पार्टीले पनि लछारोपाटो लाउन नसके पछी उपेन्द्र यादबको समाजबादी पार्टी संग लगन गाँठो कस्न पुगे । उपेन्द्र यादबको पार्टीको नामनै समाजबादी । नाम राख्दैमा समाजबादी हुन्न । समाजबादी विचारधारा मान्ने भनेको नेपाली कांग्रेस पार्टी हुन त्यसैले PHD डाक्टर बाबुराम कम्युनिस्ट हुन कि कांग्रेस भनेर आफैले आफैलाई बुझ्न सकेका छैनन भने सोझासिदा देसी बिदेसी नेपालीहरुले कसरि बुझ्लान ।

माओबादी पार्टी भने पछी नेपालको उत्तरी छिमेकी चिनमा राजतन्त्र फालेर साम्यवादी सासनको जग बसाल्ने चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीका संस्थापक नेता कमरेड माओत्सेतुङको नामबाट राखिएको पार्टी भनेर बुझिन्छ । कमरेड माओको बिचारलाई आत्मसात गर्दै बिस्वमा अरु देसमा पनि यस्तै नाम भएको कम्युनिस्ट पार्टीहरु थुप्रै जन्मेका होलान तर छोटो समयमा हत्या र हिंसाको खेति गरेर खहरे खोला जस्तै बेग संग उर्लेको नेपालको माओबादी पार्टी जत्तिको चर्चित हुने मौका अरु देसका माओबादी पार्टीहरुले आज सम्म पनि प्राप्त गर्न सकेका छैनन । उदाहरणको लागी छिमेकी भारतको माओबादी कम्युनिस्ट पार्टीलाई हेरे पुग्छ ।

नेपालको माओबादी पार्टी छोटो समयमा चर्चित हुनुमा अरु नेताहरुको पनि ठुलो देन र त्याग तपस्या छ तर अन्य नेताहरु भन्दा पनि डाक्टर बाबुराम भटराईको डिग्री देखि वाकपटुताको कारणले गर्दानै छोटो समयमा माओबादीले सफलता हात पारेको हो भनेर जानिफकारहरु बताउछ्न र देखिएको सत्य पनि यहि नै हो ।

राजनीति गर्ने मान्छेको कुनै जात, पेशा र धर्म हुँदैन भन्छन । कुरा एक हद सम्म सत्य पनि हो किनभने राजनीति गर्ने मान्छेले कुनै एक जात, पेशा र धर्म समातेर राजनीति गर्ने हो भने त्यस्ता राजनीति गर्ने ब्यक्ति कुनै पनि हालतमा सफल हुन सक्दैन । उदाहरणको लागी हाल भारतमा सबै भन्दा ठुलो पार्टी बन्न सफल भारतीय जनता पार्टीलाई दिन सकिन्छ । भारतीय जनता पार्टी कट्टर हिन्दुवादी बिचारधारा मान्ने पार्टी भएता पनि उक्त पार्टी बाट चुनाव जितेर मुख्य मन्त्रि देखि प्रधान मन्त्रि बन्न सफल भएका नरेन्द्र दामोदर दास मोदीले सबै धर्मको रक्षा र सबै संग समान ब्यबहार गरिन्छ भनेर ब्यक्त गरेको भनाईलाई लिन सकिन्छ । 

कम्युनिस्ट पार्टी भनेको साम्यवादी विचारधारा बोक्ने पार्टी हो र साम्यवादी बिचारधारा बोक्ने पार्टीले जाति धर्म देखि राजतन्त्र सम्मलाई मान्ने कुरै भएन तर नेपालको प्राय सबै कम्युनिस्ट पार्टीहरु बिश्वका अन्य देसका कम्युनिस्ट पार्टीहरु भन्दा नितान्त फरक छन ।

राजतन्त्र मान्दैनौ भन्छन राजाको अगाडी सपथ खाएर मन्त्रि देखि अन्य ठुला संबैधानिक पद ग्रहण गरेको पनि देखिएकै हो । धर्म मान्दैनौ भनेर गुड्डी हाक्छन । आफ्नो स्वार्थ पुरा नहुन्जेल कार्यकर्ताहरु लाई देखाउन कट्टर साम्यवादी बनेर देखाउछन । जुन दिन उच्च पदमा पुग्छन त्यो दिन कट्टर साम्यवादी बनेर देखाउने नेताको निधारमा रातो टिका देखि गलामा फूलमाला पहिरिएको पनि देखिएकै हो । 

अन्य देस र बिश्वको एकमात्र हिन्दु रास्ट्र नेपालको फरकपन भनेको नै यहि हो । अन्य देसका खाँटी कम्युनिस्टहरु त नास्तिक हुन्छ भन्छन । उदाहरणको लागी भारतको पस्चिम बंगालमा तीसौ बर्ष मुख्य मन्त्रि पद चलाउने भारतीय कम्युनिस्ट पार्टीको नेता ज्योति बसुले जिबनमा कहिले पनि धार्मिक गतिविधिमा भाग लिएनन । मृत्यु हुनु भन्दा अगाडीनै आफ्नो सरिर चिकित्सा विज्ञानलाई दान गरि सकेका थिए । तिनै खाँटी कम्युनिस्ट नेताको मृत्यु पस्चातको सरिर अहिले सम्म कलकत्ताको चिकित्सा बिधालयमा सुरक्षित रुपमा राखिएको छ ।

नेपालको अन्य कम्युनिस्ट पार्टी भन्दा माओबादी पार्टी अलि भिन्न प्रकारको रहेको थियो । हिजो त्यो पार्टीले कथित जनयुद्दको नाउँमा के के गरेर कसो कसो गरे त्यो बयान गरेर साध्य नै छैन । धर्म मान्नु हुन्न भनेर मन्दिर तोडफोड देखि संस्कृत भाषाको पुस्तक जलाउने देखि संस्कृत भाषाको पुस्तक पढ्न समेत बन्देज लगाएकै हुन भने गाई रास्ट्रिय जनावर भएको देस हो नेपाल र गाईलाई माता मान्नेमा माओबादीका धेरै नेताका पिता पुर्खाहरु पनि छन । तिनैका सन्तानले शक्तिको मदमा दानव रुप धारण गर्दै आफ्ना लडाकुहरुलाई गाई गोरु काटेर भोज पनि खुवाएकै थिए । सान्ति र सम्झौता भन्दै जंगलबाट सहर पसे पछी धर्मकर्म मान्दैनौ भन्ने ठुला देखि साना नेता हुँदै कार्यकर्ताहरु सम्मको अहिलेको गतिबिधि हेर्ने हो भने आकास पातालको फरक देखिन्छ । 

सामाजिक संजाल फेसबुक देखि ट्वीटरमा निरन्तर जोडिने नेपालको राज नेताहरुमा डाक्टर बाबुराम भटराई अग्रपंक्तिमा देखिन्छन । नेता भटराईले दसैँको टिका देखि तिहारको सप्तरंगी टिका ग्रहण गरेको तस्विर अहिले पनि उहाँको फेसबुक, ट्वीटर जस्ता खाताहरुमा सुरक्षित नै छ भने गुगल सर्चगर्ना साथ त्यस्ता तस्विरहरु सेकेन्डमै देख्न सकिन्छ ।

नेता भटराईको पुज्यनीय पिताज्युको मानसरोवर यात्रामा डाक्टर भटराई स्वयमले अगुवाई गर्नु भएको तस्विर देखि ८४ बर्ष उमेर पुगेको बेला पारेर गरिएको गरिएको समारोहको तस्विर समेत डाक्टर भटराईले नै निर्धक्क सम्म सेयर गर्नु भएको पनि भर्खरै जस्तो लाग्छ ।

तस्बिर: डा.बाबुराम भटराईको twitter बाट साभार 

हिन्दु रास्ट्र नेपालमा हरेक परम्परा हिन्दु संस्कृति अनुसार गरिन्छ । विवाहको समयमा ब्राम्हण देखि क्षेत्री जातिले कन्याको गोडधुवा गर्ने चलन तोड्दै बाबुरामले कन्याको हातधुवा चलन बसालेको फोटो पनि पोस्ट गरेको देखियो । पढे लेखेका अगुवाले नै संस्कृति र संस्कारको खिल्ली उडाउने हो भने त्यो जस्तो घटिया काम अरु के हुन्छ ।

डाक्टर भटराई नेपालका यस्ता पात्र हुन जसले आफु भलो त जगतै भलो भन्ने सोचाई राख्छन । विद्वान तथा नेता बाट अर्थ मन्त्रि हुँदै प्रधानमन्त्रि सम्म भै सकेका व्यक्तिले यस्ता घटिया सब्द राखेर सामाजिक संजालमा पोस्ट गर्दा त्यसबाट निस्किने प्रतिक्रियाले आफ्नो राजनीति छविमा आंच पुग्छ भनेर किन सोच्दैनन ? हिजो आफुले जनयुद्धकालमा आफ्ना समकालीन देखि तल्ला तहकालाई दिएको आदेस निर्देसनको आफैले बर्खिलाप किन गरे ?

डाक्टर भटराई स्वयम आफै कट्टर हिन्दुको कोखमा जन्म लिएका ब्यक्ति हुन । लोकलाई धर्म मान्नु हुन्न भन्ने तर आफुले आफ्नो पुर्ख्यौली धर्म नछाडने यो कस्तो दोधारे नीति र चरित्र हो ? यस्ता कुतर्क दिंदै हिडेको देखि आफ्नो बचनमा अडिग हुन नसकेको कारणले गर्दा नै आफैले दुख र कस्ट गरेर हुर्काएको पार्टी छाडन नसक्ने बाबुरामबाट नेपालको जनताले के सिक्ने र के बुझ्ने ?

माओबादी भन्ने नाम सुन्ना साथ बिदेसीले समेत आश्चर्यजनक रुपमा हेर्ने र नेपालको सम्पूर्ण पार्टी देखि जनताहरु समेत थरथर हुने पार्टीले आफ्नो अस्तित्व जोगाउन नसकेर कम्युनिस्ट पार्टीकै आर्को घटक एमालेमा समाहित हुन पुगेको छ । सिधा र सहि अर्थमा भन्ने हो नेपालमा जे जति कम्युनिस्ट पार्टीहरु जन्मे हुर्के ति सबै बिदेसिको ईसारामा खोलिएका हुन भन्न कर लाग्छ । बिदेसिको ईसारामा नाचेका हैनन भने हिजो पंचायतीकालमा नेपालको जमिन सुस्ता मिचियो भन्दै 'अमेरिकी साम्राज्यबाद देखि भारतीय बिस्तारबाद मुर्दाबाद' भन्दै लेटर प्रेसमा छापिएको पोस्टर टास्दै हिड्ने कम्युनिस्ट पार्टीहरु आफै देसको सत्तामा पुग्दा दिन दुगुन्ना रात चौगुन्ना देसको सिमा मिचिंदा मुखमा भोटे ताल्चा हालेर किन बसेका छन ? यसको जवाफ नेपाली जनताहरुले खोज्नु पर्ने बेला भएन र ?
प्रदेस दैनिक हेटौडाको बर्ष ८ अङ्क १२५ २०७६ मङ्सिर १८ गते बुधवारको अंकमा प्रकाशित 

यस्तै पारामा चले भने कांग्रेस अब ईतिहासमा सिमित हुन्छ

-जनकमान डंगोल

नेपाली कांग्रेसका संस्थापक नेताहरु मध्येका अगुवा नेता स्व.बि.पी कोईरालाले कम्युनिस्टहरुको संगत गर्नु हुन्न भन्थे र आफु बाँचुन्जेल कम्युनिस्टहरुको संगत पनि गरेनन र आफ्ना अनुयाहीहरुलाई कम्युनिस्ट पार्टीको छायाँ समेत पर्न दिएनन । यदि कम्युनिस्टहरु संग हातेमालो गरेका भए २०३६ सालमा नै पंचायती शासनको अन्त्य हुन सक्थ्यो ।

नेपाली कांग्रेस अर्थात रास्ट्रियता प्रजातन्त्र र समाजवादमा बिस्वास राख्ने पार्टी । बि.पी कोईरालाको देहावसान पछी आफ्नो समकालीन नेताको भनाईलाई लत्याउदै समकालीन नेता स्व.गणेशमान देखि कृष्ण प्रसाद भटराईहरुले समेतले २०४५ सालमा कम्युनिस्टहरु संग अंकमाल गरेर पंचायत ब्यबस्था बिरुद्द जेहाद छेडे । कांग्रेस तथा कम्युनिस्टपार्टीका नेताहरु लाई साथ दिन देसी बिदेसी शक्तिले पनि राम्रै भूमिका निभाए । पंचायत ब्यबस्था टिक्न सकेन । २०४६ सालमा नेपालमा दोश्रो पटक प्रजातन्त्र स्थापना हुन पुग्यो ।

बिदेसीले सित्तैमा सहयोग गर्दैनन । एक सहयोग गरेर करोडौ लान्छन । पंचायत फाल्न एक सहयोग गरेर अहिले करोडौ लादैछन र लाने प्रक्रिया अझै पनि रोकिएको छैन । अहिले आएर कांग्रेस र कम्युनिस्टका केहि पाका नेताहरुले बिदेसिको चाल बुझेर बिरोधको आवाज पनि नउठाएका पनि हैनन तर मारी सके पछी ओखती गर्नुको के अर्थ ।

नेपाली कांग्रेसका प्राय सबै संस्थापक नेताहरु अहिले यो दुनियामा छैनन । दोश्रो पुस्ताका नेताहरु बिदेसिका ताबेदार बनेर आफु र आफ्ना आसेपासेहरुको मात्र भलो सोच्दै बसेका छन । कम्युनिस्टहरु बिरोध र आलोचना मन पराउदैनन । आफु माथि पुगीयेना भने पार्टी फुटाउने देखि आर्को पार्टी गठन गर्न बेर मान्दैनन । सयौको संख्यामा देखिएको कम्युनिस्ट घटकहरु उदाहरण र प्रमाण हुन । हिजोको सिंगो कांग्रेस पार्टीमा अहिले कम्युनिस्ट पार्टीको सरुवा रोगले गाँजेको छ ।  एक पटक फुटेर पनि जुटेको कांग्रेस पार्टीमा अहिले गुटबन्दी मौलाएको छ । पौडेल, सिटौला, महत, के.सी. जस्ता गुट र उपगुट त्यसैको प्रमाण हो ।

पार्टीको लागी युवाहरु बलियो खम्बा हुन। केहि दिन अगाडी कांग्रेस पार्टीका एकजना तरुण नेताले खुईय्य सुस्केर हाल्दै पंक्तिकारलाई भने ‘दाई हाम्रो पार्टी यस्तै पाराले चल्ने हो भने अबको केहि बर्ष पछी औंलामा गन्नु पर्ने स्थिति आउन सक्छ’ ।

पंक्तिकारले बुझेर पनि बुझ पचाउदै सोध्यो किन र भाइ ? के भयो र कांग्रेस पार्टीलाई ?

ति युवा नेताले दिक्क मान्दै भने कुरा नगर्नुस दाई । धनको बलमा केहि नेताहरुले चुनाव जित्छु भन्ने घमण्ड पालेर बसेका छन । धनको बलमा जितेको चुनावले के देस र जनताको हित गर्छ ? पार्टी सभापतिलाई धन र आसेपासे मात्र भए पुग्ने रैछ । आर्का बरिस्ट नेता हुँ भन्ने घमण्ड पालेर बसेका नेताज्यू लाई देश र जनता देखी पार्टीका खाँटी कार्यकर्ता भन्दा भागबन्डामा कसरि आफ्नो मान्छे मात्र पार्ने भन्ने चिन्ता र पिरलो छ । यी दुइ जनाको कार्य सैलि बाट वाक्क भएर ब्यक्ति पिच्छे गुट र उपगुट जन्मे पछी पार्टीको कसरि भलो हुन्छ ?

पंक्तिकार संग यस्तै दुख: र पिरलोको कुरा हुँदै गर्दा तिनै तरुण नेताको आर्का परम मित्रले सहि थाप्दै भने हो दाइ हाम्रो पार्टी ओरालो लागि सकेको छ । हामि जस्ता तरुण र देस र जनताको लागि केहि गर्छौ भने आँट बोकेर बसेका युवाहरुले दिन रात नभनी पार्टीको लागी पसिना बगाउनुको अब केहि अर्थ रहेन । चुनावको बेलामा मात्र हामीलाई सम्झिने अरु बेला वास्ता नगर्ने यस्ता पार्टीका नेताहरु हुन्जेल देश र जनताको कुनै भलो हुन्न ।

पंक्तिकार मकवानपुरे बासिन्दा । यहि मकवानपुर जिल्लाको बाम किल्ला ध्वस्त बनाउन क्षमता राख्ने नेपाली कांग्रेसका सिपाहीहरु अहिले चरम निरासामा डुबेको भान हुँदैछ । नहोस पनि कसरि । ‘खोला तरे पछी लौरो बिर्सने’ बानि कांग्रेस पार्टीले अहिले सम्म छाडेका छैन । देस र जनताको लागी केहि गर्छौ भन्ने आंट बोकेका युवाहरुनै चरम निरासाबादी बन्ने हो भने माथिका तरुण नेताले भने जस्तै कांग्रेस पार्टी अबको केहि समय पछी औंलामा गन्नु पर्ने स्थितिमा नपुग्ला भन्नेमा कुनै दुईमत छैन ।

२०४६ साल पछी देसको सबै भन्दा शक्तिसाली कांग्रेस पार्टी घर झगडा र गुट उपगुटमा फसे पछी अहिले नाम मात्रको प्रतिपक्ष बन्न पुगेको छ । कांग्रेसलाई मात गर्दै देसमा अहिले दुई तिहाईको बाम सरकारको शासन छ । एस्तो स्थिति ल्याउने पनि कांग्रेसी नेताहरु नै हुन ।

दुई तिहाईको बाम सरकारको कार्य प्रणालीबाट जनता वाक्कब्याक्क भएका छन । यस्तो सुनौलो अवसरको मौका छोपेर हिजो गल्तीलाई सुधार गर्दै जनताको घर दैलोमा गएर सुख दुखमा साथ् दिनु पर्नेमा पार्टीका नेताहरु गुट उपगुटमा विभाजन भएर आ-आफ्नो दुनो मात्र सेक्ने हो भने कुनै समयमा नेपालमा कांग्रेस पार्टी पनि थियो रे भनेर भन्ने स्थिति आउन सक्छ ।

भोलि दुर्घटना भयो भने त्यसको जिम्मा कसले लिने ?

-जनकमान डंगोल 

२०७४ माघ महिनामा आफन्तको शुभ बिवाहमा निम्तो मान्न जाने सिलसिलामा हेटौडाबाट  कुलेखानी जलबिधुत् आयोजनाको बाटो हुँदै काठमान्डौ जाने सिलसिलामा कुलेखानी जल बिधुत आयोजनाको बाँध ईन्द्र सरोवरको पुर्व पट्टिको डांडाबाट तस्बिर खिच्ने अबसर प्राप्त भयो । पंक्तिकारले जुन स्थानमा बसेर तस्बिर खिचाएको थियो त्यसैको ठिक पछाडी पश्चिम दिशापट्टि रहेको ईन्द्र सरोवरको जलाशय माथि नेपालको पुरानो रोपवेको क्यारियर तुन्द्रुंग झुन्डिएर रहेको देख्न सकिन्थ्यो । उक्त क्यारियर सोहि स्थानमा झुन्डिएर बसेको पनि आज २१ बर्ष भै सकेको छ ।जहानियाँ राणा शासनका तत्कालीन प्रधानमन्त्री चन्द्र शमशेरले बिक्रम सम्बत १९८३/८४  सालमा मकवानपुर जिल्लाको पुरानो सदरमुकाम तथा एतिहासिक स्थान भीमफेदी नजिकैको धोर्सिंग देखि मातातीर्थसम्मको २२ किलोमिटर रोपवे (रञ्जुमार्ग) सञ्चालनमा ल्याएका थिए । यसलाई त्यो समयमा राणाकालीन यातायात साधनका रूपमा लिइन्थ्यो । भारतीय सिमाना रक्सौलबाट अमलेखगंज-हेटौडा-भैसे-हुँदै भित्रिने सामानहरु लाई धोर्सिंग सम्म गाडीमा ल्याई त्यस पश्चात रोपवेबाट काठमान्डौ पठाउने गरिन्थ्यो । प्रतिघन्टा आठ टन सामान बोक्ने यो रोपवेलाई बि.स.२०२० सालमा स्व.राजा महेन्द्रले क्यानेडेली सरकारको सहयोगमा विस्तार गरेर हेटौंडादेखि मातातीर्थसम्मको ४२.३ किलोमिटरको दूरीमा सञ्चालनमा ल्याएका थिए । रोपवे सञ्चालनको दूरी बढेसँगै यसको क्षमता पनि दैनिक ढुवानी २५ टन पुगेको थियो ।

नेपालमा २०४६ सालमा दोश्रो पटक बहुदलीय प्रजातन्त्रको पुनर्स्थापना पश्चात राणा देखि राजाको शासन कालमा स्थापना भएको उधोग कलकारखानाहरुमा राजनैतिक पार्टीका नेता तथा तिनका पार्टीका बिस्वासपात्रहरुले राणा शासनलाई पनि मात दिने गरि हैकम जमाउन थाले । बाँसबारी छाला जुत्ता कारखाना बाट सुरु भएको उधोग कलकारखानाको अधोगति अन्यमा पनि भाईरस जसरि फैलदै गएर अधिकांस उधोग तथा कल कारखानाहरु बन्द नै हुन पुग्यो । जनकपुर चुरोट कारखाना देखि हेटौडा कपडा उधोगहरु देखि जान्ने साक्षीमा पर्दछन भने नेपालको सरकारी रोपवे सेवा पनि २०५४ सालदेखि बन्द छ ।

प्रजातन्त्र देखि लोकतन्त्र भनेको जनताको छोराछोरीहरुले जनताको प्रतक्ष्य मतबाट निर्वाचित भई सत्ताको साँचो हातमा लिएर देशको बागडोर सम्हाल्नु हो । जनताकै छोराछोरी सत्तामा पुगेर सरकारी सम्पतिको दोहन गर्नमा राणा शाहीलाई मात खुवाउन पछी पर्दैनन भने हज्जारौ हज्जारको बलिदानी दिएर पटक पटक क्रान्तिको बिगुल फुक्नुको के नै अर्थ रह्यो र ।

अझै पनि आफुलाई प्रजातन्त्रको हिमायती हौ भन्नेहरु देखि गणतन्त्रको चर्को वकालत गर्ने कम्युनिस्ट पार्टीका नेताहरु राणा देखि राजाको बिरोध गर्न न्वारान देखि बल निकालेर कुर्लिदै छन । उधोग धन्दा तथा कलकारखाना जो जसले खोलेता पनि त्यो जनताको हितको लागी खोलेका हुन । त्यसलाई संरक्षण तथा सम्बर्धन गर्दै त्यो भन्दा बढी उधोग कल कारखाना खोलेर जनतालाई रोजगार दिनुको साटो निजीकरणको नाउँमा कौडीको भाउमा बेचेर आफु र आफ्ना आसेपासेलाई मोटाउनु भनेको नै प्रजातन्त्र देखि लोकतन्त्रको उद्धेश्य हो भने यस्ता अलोकतान्त्रिक ब्यबस्थाको जय किन भन्ने ?

नेपाल जस्तो पहाडी भूभागको लागि यातायातको सजिलो साधन भनेको रोपवे अर्थात रञ्जुमार्ग हो ।

बाताबरण जोगाउनमा पनि ठुलो भूमिका खेलेको रोपवेलाई सदाको लागि बन्द गरेर पार्टीका ठेकेदारहरुले सुन्दर पहाडी भूभागमा डोजर तथा स्काभेटर लगाएर कुरूप बनाउन छाडेका छैनन । योजना बिनै त्यसरी खनिने बाटोको कारणले गर्दा भूक्षय भएर जनता बिस्थापित हुन्छ भन्ने ज्ञान तथा चेत कहिले पलाउला ।

रोपवे बन्द भयो तर बन्द गरिएको रोपवेको तार र सामान बोक्ने क्यारिएरहरु अहिले विभिन्न स्थानहरुमा बस्ने जनताहरुको शिर माथिको तरबार बनेर बसेको छ । जुन दिन तरवाररुपी तारको लट्ठा र रोपवेको क्यारिएर जनताको थाप्लोमा बजारिएर जनधनको क्षेती हुन्छ त्यहि दिन मात्र बिरोधको आवाजमा ईन्कलाब घन्किने होला ।

प्रकाशित मिति: २०७५/१२/1

भडखालोमा जाक्कीएको कांग्रेस बचाउने हो भने

-जनकमान डंगोल

राणा शासनको अन्यको लागि भन्दै छिमेकी भारतमा गएर २००४ सालमा खोलिएको नेपाली कांग्रेस पार्टीको संस्थापक नेताहरु मध्येको एक नेता स्व.बि.पी  कोईरालाले कम्युनिस्टको संगत गर्नु हुन्न भनेर भन्थे । बि.पी ले आफु बाँचुन्जेल कहिले पनि कम्युनिस्टहरुको संगत गरेनन । ठक्कर नखाए सम्म मान्छेको बुद्धि पलाउदैन भन्ने उखान छ ।आफ्ना संस्थापक नेताले कम्युनिस्टको संगत किन गरेनन भन्ने कुरा अहिलेका नेताहरुले बल्ल आएर बुझे होलान ।

नेपाली कांग्रेस पार्टीको जन्मनै क्रान्तिको लागी भएको हो । राणा देखि पंचायती शासन सम्ममा नेपाली कांग्रेसले पटक पटक संघर्ष गरेको थियो । बि.पी को देहान्त पछी तिनका भाई जि.पी हरुले ४५ सालमा पन्चायत फाल्ने बहानामा सत्ता र भत्ताको लागि कम्युनिस्ट संग घांटी जोडे अर्थात लगन गाँठो कसे । आफ्ना संस्थापक नेताको भनाईलाई लात हानेको नतिजाले गर्दा  हिजोको हिरो कांग्रेस अहिले जिरो बन्न पुगेको छ ।

कांग्रेस अहिलेको स्थितिमा पुग्नमा देशलाई रसातलमा पुर्याएर परलोक सिधारेका स्व.गिरिजा मात्र नभएर स्व.गणेशमान, कृष्ण प्रसाद भटराई, महेन्द्र नारायण निधिहरु देखि अहिलेका रामचन्द्र पौडेलहरु पनि उत्तिकै जिम्मेवार छन । सौताको रिसले पोईको काखमा सुसू अर्थात पंचायत फाल्ने सपना भन्दा अरु नदेख्दाको परिणामले गर्दा अहिले नेपाली कांग्रेस आर्यघाटको ब्रम्हनालमा सुत्न पुगेको छ ।

बाउन्न घुस्सा त्रिपन्न ठक्कर खाईसक्दा पनि अझ कांग्रेस चेतेको छैन । पुराना पुस्तामा अहिले अग्रज नेता भनेका रामचन्द्र पौडेल हुन । पदको लोभमा गुटबन्दीमा रमाउने बाहेक तिनले अरु केहि गर्न सकेनन । कांग्रेसलाई एक ढीक्का बनाउनु पर्छ भन्ने सोच पलाएको भए आफु अभिभावक बनेर युवा नेताहरु अगाडी आउनुस । अब काँधमा काँध मिलाएर कांग्रेसलाई चार सालको जस्तै शक्तिसाली कांग्रेस पार्टी बनाउनु पर्छ भनेर युवाहरु लाई भन्थे होलान तर पार्टी सभापति र एक पटक भए पनि प्रधानमन्त्रि बन्नु पाए हुन्थ्यो भन्ने लोभ पालेका बृद्ध नेता पौडेलले कांग्रेसलाई कसरि मार्गदर्शन गर्न सक्छ ?

हाम्रा बाजेले घ्यू खाए । नपत्याए मेरो हात सुंघ भन्दा अहिलेको पुस्ताले अझै पनि पत्याउछ भनेर कोरा सपना देख्ने कांग्रेसी बृद्ध नेताहरु हुन्जेल नेपाली कांग्रेस पार्टी उभो लाग्दैन ।

पंचायती शासनको समयमा भारत भास्सिन बाध्य भएको कांग्रेसी नेताहरु तत्कालिन भारतीय प्रधानमन्त्री स्व.ईन्दिरा गान्धीको पेलाई तथा अपमान सम्झेर रन्थनिन पुगे पछी एमालेको चुनावी नारा ‘कुटे पनि आमै राम्रो पोले पनि घामै राम्रो’ भन्ने सैलिमा ‘मेलमिलाप’ भन्दै नेपाल पसेका हुन । मेलमिलाप दिबस मनाउने चलन कांग्रेसले चलाएको हो ।

मेलमिलाप दिबस देखि रास्ट्रीयता, प्रजातन्त्र र समाजवादको नारा कांग्रेसको पेवा हो तर अहिले नेपाली कांग्रेसको शब्दकोशमा ‘रास्ट्रीयता, प्रजातन्त्र र समाजबाद’ भन्ने शब्दनै छैन । भएको भए आफ्नो पार्टीको ब्यानरमा स्वर्ण अक्षरले कुँदेर राख्थे । प्रजातन्त्र देखि समाजबादलाई दुई पैसामा निलाम गरेपछी रास्ट्रियताको कोरा नाराको के अर्थ । आज त्यहि खोक्रो रास्ट्रबाद र समाजवादको नारा कम्युनिस्टहरुले गर्वको साथ बोकेर हिंडेका छन ।

२०४६ साल पछी उदाएको रा.प्र.पा पुर्व पन्चहरुको पार्टी हो । हरेक पार्टीको आफ्नो नारा हुन्छ । रास्ट्रियता, प्रजातन्त्र संगै उदारबादको नारा रा.प्र.पा ले बोकेर हिंडेको छ । २०६४ साल पछी कांग्रेसले कम्युनिस्ट संग मिलेर देशबाट राजतन्त्र फालेर धर्म निरेपेक्ष बनाए । अहिले हिन्दु धर्म सहितको राजतन्त्र भन्दै रा.प्र.पा जनताको घरको दैलो दैलोमा पुगेका छन । त्यति मात्र नभएर आज आएर रास्ट्रियताको सवालमा स्व.बि.पी को भनाई अहिलेको समयमा सान्दर्भिक छ भन्दै मेलमिलाप दिबस रा.प्र.पा ले मनाई सके पछी अब नेपाली कांग्रेस पार्टीको पोल्टामा के नै बाँकी रह्यो र ।

आर्काको बुलाकी लायो भने नाक दुखाउछं  भन्ने चेत पलाएको भए नेपाली कांग्रेसले कम्युनिस्टहरु संग मिलेर गणतन्त्रको फुली पक्कै पनि लाउदैन थिए । कम्युनिस्टको लहलहैमा लागेर प्रजातन्त्र, हिन्दु धर्म देखि राजतन्त्रलाई लगेर आर्यघाटमा पुर्याएको कांग्रेसका केहि नेताहरु यतिखेर पछुतो मान्दै झिनो स्वरमा नेपालमा हिन्दु रास्ट्र हुनु पर्छ भनेर बर्बराउन थालेका छन तर आफ्ना जन्मदाताले जसरि ‘राजाको गर्धन मुनि मेरो गर्धन माथि’ भनेर भन्न सकेका छैनन । यस्तो हुनुमा बिदेसी निमकको कारण त हैन ?

यदि नेपाली कांग्रेसले आफ्नो पहिचान राख्दै पार्टीलाई पुरानै साखमा पुर्याउने हो भने गणतन्त्रको ललिपप चुस्न छाडेर एकै नारा र एकै विचारधारा बोकेको रा.प्र.पा संग कुममा कुम जोडेर २०४७ सालको संबिधान फेरी लागु गर भनेर भन्न सक्नु पर्दछ । यदि बुढो रुखका नेता देखि तिनका आस्थावानहरुले त्यसो भन्न सक्दैनन भने भिरबाट लड्न लागेको कांग्रेसरुपी बुढो गोरुलाई  रामराम बाहेक अरु केहि भन्न सकिदैन ।  

प्रकाशित मिति: २०७५/०९/१७ गते

नेपालका कम्युनिस्टहरु ईसाईका गुलाम हुन

जनताको लागि भन्दै झन्डै १२ बर्ष कथित युद्ध लडेका माओबादीहरु सत्तामा पुग्नासाथ नेपालको संस्कृति माथि पहिलो हमला बोल्दै तत्कालिन प्रचण्ड सरकारको अर्थमन्त्री बाबुराम भटराईले ईन्द्रजात्रा तथा कुमारी संस्कृतिको पुजा खर्च रोकेर राजधानीबासीको कोपभाजनको सिकार बन्न पुगेको पनि देखिएकै हो  ।

ईन्द्रजात्रा देखि कुमारी जात्रा चलाउनेहरु भनेका नेवारी समुदायहरु हुन भने भटराई स्वयम नेवारका ज्वाई पनि पर्दछन । उग्र बिरोध कारणले गर्दा तत्कालिन अर्थ मन्त्रि बाबुराम भटराईको निर्णय २४ घण्टा पनि नटिकेको कारण उक्त निर्णय फिर्ता लिन बाध्य भए । हिन्दु धर्म माथि धावा बोल्नकै लागी भनेर कथित माओबादी जनयुद्ध पश्चिमा ईसाईहरुको ईसारामा चलाएको हो रैछ भन्ने त्यो भन्दा दरिलो प्रमाण अरु के हुन्छ ।

अहिले बाबुराम भटराई सत्तामा छैनन । नेपालका सनातनी हिन्दु ओमकार परिवारलाई जिस्कायो भने राजनीतिको रोटि सेक्न गारो हुने निष्कर्ष निकालेर हिन्दु, बुद्धिस्ट देखि किराती धर्मको जगेर्ना गर्नु पर्दछ भन्दै हिंडेका छन । जनताले नपत्याउला भनेर दशैँ देखि तिहारको टिका लगाएको तस्बिर सामाजिक संजालमा पोस्ट गरेर देखाउछन । तिनै बाबुराम भटराई भने ईसाईको कार्यक्रममा हिन्दु कला र संस्कृतिको अनुपम उपहार पानसमा बत्ति बालेर उद्घाटन गर्न लाज मान्दैनन । यस्ता नेताहरु भनेका बिभिषण चरित्रका हुन । ब्यबहारले त्यस्तै देखाएको छ । 

पौने तिन करोड नेपाली बस्ने देसमा हिन्दु तथा ओमकार धर्म मान्ने ९३% छ भनेर सरकारी तथ्यांकले देखाउँदा देखाउदै पनि संबिधानमा जबर्जस्ती ‘धर्म निरपेक्ष’ भन्ने शब्द घुसायर रातारात घोषणा गराउने पनि यिनै हैनन ?

नेपालको राजा भनेका धर्मका संरक्षक हुन । जबसम्म नेपालबाट राजतन्त्रलाई जरै देखि फाल्न सकिदैन तब सम्म पश्चिमा ईसाई रास्ट्रहरुको मनोकान्छा पूर्ण हुन्न भन्ने सोच पालेका बिदेसी कुतत्वहरुले राजनेताको खोल ओढेका नेपालका बिभिषणहरुलाई प्रयोग गरेर रातारात धर्म निरपेक्षको घोषणा देखि गणतन्त्रको स्थापना गर्नु भनेको मौलिक नेपालको धर्म, संस्कृति, भाषा, भेषभुषा र परम्परा मास्ने योजनाको एउटा हिस्सा थियो ।

यस्ता कार्यमा केहि हद सम्म ईसाईहरु सफल समेत भै सकेका छन । अस्ति भर्खर भएको एसिया प्यासिफिक नामको कार्यक्रम त्यसैको एउटा हिस्सा थियो । अबको दोश्रो योजनामा नेपाललाई फिलिपिन्स जस्तै पूर्ण ईसाई रास्ट्र बनाउने षडयन्त्र रच्दै छन । नेपालको परम्परागत मौलिक धर्म र संस्कृति बचाउन नेपालका जनताहरु जागेनन भने त्यो दिन पनि देख्न नपर्ला भनेर भन्न सकिन्न ।

बाबुराम मार्काका नेताहरु धर्म परिवर्तन गर्नु हुन्न र गरे गराएमा कानून बमोजिम जेल संजाय भोग्नु पर्छ । बिदेसिको हकमा हो भने त्यस्तालाई तुरुन्त नेपालमा आउन नपाउने गरि देश निकाला गर्नु पर्छ भन्ने ऐन कानून बनाएर पारित गर्छन । उता प्यासिफिक समिटको नाउँमा ईसाई धर्म गुरु देखि गुरु आमा बोलाएर कार्यक्रम गर्न लगाउने देखि येशु मसीहको सन्देस जनतामा पुर्याउने बाचा कसम खान समेत भुल्दैनन भने यो जस्तो ठुलो नौटंकी अरु के हुन्छ ।

कम्युनिस्टहरुको कुनै जात र धर्म हुन्न भन्ने किताबी ज्ञान घोकेर अहिलेको उमेरमा आई पुगेका धेरै लाल विद्वान नेताहरु छन । तिनीहरु आफ्ना सगोत्रिहरुले सत्ता र भत्ताको मदमा चुर भएर गरेको काम कारबाही बाट कति सम्म लज्जित छ भन्ने कुराहरु सामाजिक संजालमा बिचार, गजल, मुक्तकको माध्यमबाट ब्यक्त गरेको भनाईले पुस्टि गरेको छ । अहंकारको मदले चुर भएकाहरु लाई चाहेर पनि सम्झाउन र बुझाउन सक्दैनन । यदि सक्थे भने ने.क.पा का नेता नारायणकाजि श्रेष्ठले संसारमा गन्हाएको संस्थाले गर्न लागेको कार्यक्रम हाम्रो देसमा गर्न हुन्न भन्दा किन मानेनन ? नेता भिम रावल खुलेरै बिरोध गर्दछन तर नारायणकाजि देखि भिम रावलहरुको बिरोध भनेको माकुने वलीहरुको लागी हत्केलाले सुर्य छेकेको जस्तै हो ।

माकुने देखि प्र.म वलीको बिरोधमा के भने नेता भिम रावलले ?

हामि नेपाली जनताहरु जत्तिको सोझा र सिधा कोहि पनि छैनौ । नेताहरुले सजिलै संग बेबकुफ बनाएको देख्दा देख्दै पनि बिरोध गर्ने हिम्मत गर्दैनौ । यदि बिरोध गर्ने हिम्मत र ल्याकत भएको भने राजधानीमा यतिखेर मेलम्चीको पानीले सडक पखालिन्थ्यो होला । राजाले स्थापना गरेको कल कारखाना देखि उधोग धन्धाहरु कौडीको भाउमा बेचिदैन थियो होला । चुनाव हुनुभन्दा अगाडिनै  अहिलेको शासन ब्यबस्था हाक्नेहरु भनेका बिदेसिका दानापानीमा बिकेका एजेन्टहरु हुन त्यसैले यस्तालाई शासन सत्ता सुम्पनु हुन्न भन्दै चुनावको माध्यम बाट अस्विकार गर्नु पर्नेमा उही पुर्व एमालेको नारा 'कुटे पनि आमै राम्रो पोले पनि घामै राम्रो' भन्छन भने नेपाल एक दिन सिक्किम नबन्ला भन्ने के ग्यारेन्टी छ । 

बिदेसीहरुको हैकममा चलेको देशमा सामाजिक सुरक्षा कोषको के काम ?

बि.स.१९९१ सालमा सैनिक द्रब्य कोषको स्थापना गरियो । नेपालमा रहेको सेनालाई सेवा अबधि पश्चात जीवन जिउन सजिलो होस भन्ने हेतुले उक्त कोषको स्थापना गरिएको थियो भने निजामती सेवामा लागेका कर्मचारीहरुको लागी भनि बि.स.२००१ सालमा निजामति प्रोभिडेन्ट फण्डको स्थापना गरियो ।

नेपाल प्रहरीको आधिकारिक जन्म बि.स.२०१२ सालमा पुलिस ऐन पारित भए पछी भएको हो जंगी तथा निजामति जस्तै गरि नेपालमा रहेका प्रहरीहरुको लागी सोहि सालमा प्रोभिडेन्ट फण्डको ब्यबस्था लागु गरियो ।

जंगी तथा निजामति देखि प्रहरीको समेत गरि छुट्टाछुटै फण्ड राख्नु हुन्न भन्दै  बि.स. २०१९ सालमा ऐन पारित गरि अर्थ मन्त्रालयको मातहतमा रहने गरि तिनवटै फण्डलाई गाभेर काठमान्डौको सुन्धारामा कर्मचारी संचय कोषको स्थापना गरियो ।

नेपालमा यो भन्दा अगाडी जे जस्ता नाम दीईयेता पनि रास्ट्र सेवक कर्मचारी कर्मचारीहरु सेवाबाट अवकास गए पछी बाँकी रहेको जीवनयापन गर्न सजिलो होस् भन्ने हिसाबले संचय कोषको स्थापना गरिएको हो । सेवा गरे बापत कर्मचारीको १०% र सरकारको १०% अनिवार्य जम्मा गर्नु पर्ने हुन्छ । यस्तो ब्यबस्था नेपालमा मात्र नभएर संसारभरका धेरै देशहरुमा लागु गरिएको छ ।

नेपालमा संचय कोष छ भन्ने ज्ञान हुँदाहुँदै २०४७ सालमा नागरिक लगानी कोषको स्थापना गरेर २०५० साल देखि कर्मचारीहरुको संचय कोष जस्तै गरि १०% रकम तलब भत्ता बाट काट्ने ब्यबस्था गरियो । सेना प्रहरीका जवानहरु त्यो निर्णयबाट बेखुसी भएको महसुस गर्दै काटिएको रकम फिर्ता गरिएको थियो । पंक्तिकार स्वयम प्रहरी सेवाको रास्ट्र सेवक भएको हुँदा यस्ता बिषयमा अनभिग्य नहुने कुरै भएन ।

नागरिक भनेका जनताहरु हुन । जनताहरुको नाम राखेर स्थापना गरिएको संस्था नागरिक लगानी कोषमा जम्मा गरिएको रकम के कति सदुपयोग भयो र हुँदैछ त्यस सम्बन्धमा समय समयमा प्रकासित हुँदै आएको समाचारले पुस्टि गर्दै आएको छ भने भर्खरै चर्चामा आएको वाईड बडी जहाज प्रकरणमा नागरिक लगानी कोष देखि कर्मचारी संचय कोषको रकम डुब्न सक्ने भन्ने समाचारले जम्माकर्ताहरु चिन्तामा पार्लान नपर्लान त्यो समयले बताउनेछ ।

भै रहेको संस्था हुँदाहुँदै नाम फरक फरक गरि संस्था खोल्नु भनेको देस र जनतालाई गुमराहमा पार्नु हो । त्यसरी संस्था खोल्नु भनेको आफ्ना आसेपासे देखि पार्टीलाई सहयोग गर्न मद्धत पुगोस भन्दै खोलिएको हो भन्नेमा कुनै दुईमत छैन । उदाहरणको लागी नागरिक लगानी कोष, बर्खे च्याउ जस्ता उम्रेका बैंक देखि सहकारी नामको संस्थाहरु लाई हेरे पुग्छ ।

संचय कोष पछी नागरिक लगानी कोष अझ त्यतिले पनि नपुगेर विभिन्न नामका संस्थाहरु खोलेर जनता र रास्ट्रको ढुकुटी रित्याउन नेपालका नेताहरु कम्बर कसेर लागेका छन । विद्वान नेता बाबुराम भटराईले युवाहरुलाई लक्षित गरेर युवा स्वरोजगार कोषको स्थापना गरेका थिए । उक्त कोषको स्थापना पश्चात के कति युवाहरु लाभान्वित भए त्यसको कुनै लेखाजोखा नै छैन । युवा स्वरोजगार कोषको २७ करोड रुपैया सरकारले माया मार्नु पर्ने जस्तै भएको छ भन्ने केहि दिन अगाडी समाचारनै प्रकाशित भएको थियो ।

‘घांटी हेरी हांड’ निल्नु भन्ने नेपाली उखान पनि छ । अहिलेको सरकारको मुखिया उखान टुक्का भन्नमा माहिर छन । उखान टुक्का भनेको ऐना हो भन्ने ज्ञान पनि होला ।

सबैलाई हुने भन्दै अहिले सामाजिक सुरक्षा कोषको स्थापनाको चर्चा चुलिएको छ । ऐननै पारित गरेर लागु गरिएको यो कोषले बाहिरिरुपमा हेर्दा जति क्रान्तिकारी देखिन्छ सतही रुपमा त्यसले फाईदा भने पुर्याउने देखिदैन । 

दुई दिन अगाडी नागरिक समाजका अगुवा सुन्दरमणि दीक्षितले नेपाल सात आठ बर्षमा टाट पल्टिन सक्छ भनेर खुल्लारुपमा नै बताए । सामाजिक सुरक्षा कोषको तामझामपूर्ण उद्घाटन पछी दीक्षितले किन यस्ता कुरा जनतालाई सुनाए त्यो अर्थपूर्ण छ तर बेठिक भने भनेका छैनन ।

बिशेष गरि मजदुरहरुको हितको लागि भन्दै स्थापना गरिएको सामाजिक सुरक्षा कोष हेर्दा जति आकर्षक देखिन्छ जमिनीरुपमा हेर्ने हो भने मजदुरको वर्तमान स्थिति भयाबह देखिन्छ । रोजगार पाए पो त्यो सेवा पाउनु । रोजगार नै छैन भने त्यस्ता सेवाको के औचित्य ?

दैनिक ठेक्का प्रणालीमा अहिले नेपालका प्राय सम्पूर्ण ब्यबसायीहरु चलेका छन । कारखाना मजदुर देखि सुरक्षा मजदुर हुँदै सफाई मजदुर सम्मको रोजगारको कुनै ग्यारेण्टी छैन । निस्चित समय अवधिको लागी लिईने ठेक्का प्रणालीमा चलेका यस्ता कम्पनिहरुले स्थाही गरेर कसैलाई पनि राख्न सक्दैन ।

हाम्रा नेताहरुले आफु सत्तामा जानको लागी जनतालाई भर्यांग बनाए । धेरै नेताहरु अहिले उधोगपति सम्म भै सकेका छन । तिनीहरुले खोलेको उधोग कलकारखानामा भाडाका मजदुरहरु ल्याएर किन काममा लगाउछन भनि प्रश्न कोहि कसैले गरेको देखिदैन ।

नेपालमा असंख्य उधोग कलकारखानाहरु खोलिएका छन । त्यसरी खोलिएका उधोगहरु कतिखेर बन्द हुन्छ पत्तो नै हुन्न । नेपालको मजदुरहरुलाई स्थाही रुपमा राखियो भने सेवा र सुबिधा धेरै खोज्ने तर कामको नाउँमा सिन्को नभाच्ने देखेर आजित भएका उधोगपतिहरुले थर्ड पार्टी सिस्टम खोज्छन । त्यो भनेको सिधै आफुले मजदुर देखि कर्मचारीहरु भर्ना नगरेर तेश्रो पक्षबाट ठेक्का प्रणालीमा लिनु हो । यसो गर्दा आफुले मन नपरेर वा चाहेको खण्डमा मजदुरहरु निष्कासन गर्न पाउछन भने त्यसरी निकालिएको मजदुरहरु लाई कुनै सेवा सुबिधा समेत दिनु पर्दैन । हेर्दा कम्पनीको लागी यो धेरै सजिलो हो तर गाई मारेर गधा पोस्ने उखान भने यहाँ निर लागु भएको पाईन्छ । यस्तो हुनुमा उधोगपति नभएर नेपालका राजनीतिक पार्टीका नेताहरु र तिनले पुल्पुल्याएर पालेका छाडा साँढेरुपी युनियनका नेताहरुको कारणले भएको हो ।

जनक मान मजदुर बिरोधि हो भनेर केहि लोकल मजदुर नेताहरुले लगाएको आरोपलाई चुपचाप सहनु पर्ने बाध्यता पनि छ । मजदुर नेताहरु मजदुरलाई निकाल्न पाइदैन भनेर भन्छन । थर्ड पार्टीमा उधोग देखि देस सम्म चलेको ज्ञान पनि छ । उधोग पति देखि थर्ड पार्टी हाक्ने साहुबाहरुले चटाएको चास्नी चाखेको पनि देख्छु । तपाईहरुको बिरोध गरेन भने हाम्रो पसल कसरि चल्छ जनकमान दाई भन्ने पनि छन ।

हरेक पार्टीहरुले युनियन खोलेका छन । हेर्दा मजदुरको तर राजनीतिक पार्टीहरुको सत्ता बचाउ र प्राप्तिको लागी ढाल बनेर उभिने युनियनहरुको कारण अनि त्यसलाई हाक्ने नेताहरु हुन्जेल यस्ता सामाजिक सुरक्षा कोष नाउँ दिएको को ललिपपको के काम ?