दिल द्वन्द्वी
नेपाली पहेली सगरमा एउटा गाउँ खाने कथा छ,:- “ल्याउनेले लाउन पाउँदैन, लाउनेले देख्न पाउँदैन, के हो ?”
उत्तर :- “कात्रो !”
हो कात्रो, ल्याउने स्वयम्ले लगाउन पाउँदैन र लगाउने स्वयम्ले देख्न पाउँदैन ! त्यस्तै नेपाली राजनीतिमा यो संबिधान सभा भन्ने जिनिस पनि मओवादीलाई कात्रो समान भएको छ र माओवादी लाश सरी !!!
नेपालको राजनैतिक इतिहाँसमा संबिधान सभा निर्वाचनको माग उठेको २००७ साल देखि नै हो ! राजा त्रिभुवन ले दिल्ली सम्झौता पछी फर्किंदा गौचरण बिमानस्थलमा भनेका थिए, “हाम्रा प्रजाको शाशन अब उप्रान्त निजहरुले निर्वाचन गरेको एक बैधानिक सभाले तर्जुमा गरको गणतन्त्रात्मक बिधी द्वारा हुने छ !” तर उनको शेष पछी २०१५ सालसम्म आईपुग्दा संबिधान सभाको चुनाव टुंगो आइपुग्नु भन्दा अगाडी नै तुहियो या महेन्द्र सरकारद्वारा गर्भ पतन गराईयो र सट्टामा नेपाली जनतालाई संसदीय निर्वाचनको ललिपप दिईयो ! त्यहाँ उप्रान्त संबिधान सभाको मुद्धा कुन दुलो मा छिर्यो कसैलाई पत्तो भएन ! तर एक पट २०१८ सालमा नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको दरभंगा प्लेनममा मोहन बिक्रम सिंहले संबिधान सभाको प्रस्ताव पेश गरेका थिए तर त्यो फर्माइस पनि पूरा भएन !
त्यसपछिका लगभग तीन दशक सम्म संबिधान सभाको मुद्धा खासै चर्चामा रहेन ! अनायासै २०५२ सालको माघ महिनामा तत्कालिन प्रधान मन्त्री शेर बहादुर देउवा समक्ष जनमोर्चाका अध्यक्ष बाबुराम भट्टराईले पेश गरेको ४० सुत्रीय मागमा देखा पर्यो संबिधान सभाको निर्वाचनको विषय तर देउवा सरकारले यो माग पत्रलाई फगत टीन एजर्स को प्रेम पत्र जस्तै बेवास्ता गरिदियो ! र सोहि सरकारको लापरवाहीले निम्तो दियो सोहि साल फागुन एक गतेबाट माओवादीको औपचारिक जनयुद्धलाई !
सुरुका दिनहरुमा माओवादी जनयुद्धलाई खासै महत्व नदिएको सरकारले, जब माओवादीहरुले गाउँघरका पुलिस चौकी कब्जा गर्दै सेनाको हेलिकप्टर माथि नै आक्रमण र रोल्पाको होलेरीमा ६ दर्जन नेपाली सेनाका जवानहरुलाई अपहरण गरे पछी गम्भीर दृष्टिकोणले हेर्न थाल्यो र माओबादीलाई युद्धलाई राजनैतिक रुपमा हाल गर्ने भन्दै २०५८ सालमा शान्ति वार्ताको घोषणा गरियो ! तर त्यो वार्तामा पनि सरकारी पक्षबाट अरु जे मागे पनि दिने तर “संबिधान सभा” कबै नदिने अडानका कारण पहिलो सरकार-माओवादी शान्ति वार्ता त्यसै तुहियो !
उता माओवादीले पनि आफ्नो फौजी रणनीति बदल्दै र बिस्तार गर्दै जान थाल्यो भने यता सरकारले पनि “घेर र सिध्याउ”को रणनीति लिँदै सेनालाई फुकुवा गरिदियो ! तर अन्तर्स्थितिमा दुबै पक्षहरु एक अर्कादेखि पराजित भएको महशुस गर्न थालेका थिए ! र सोहि अवस्थामा सरकार माओवादी सोश्रो शान्ति बार्ता घोषणा गरियो २०६० साल बैशाख १४ गते ! यो शान्ति बार्तामा पनि माओवादीले “संबिधान सभा”को मागलाई कदाचित छोडेन तर खाशमा यो बार्ता माओवादीको लागि सेनाले तितर बितर पारेको आफ्नो संगठनलाई सुदृढ गर्ने योजना मात्र थियो ! यसै बीच २०६० साउन ३२ गते दाङको हापुरेमा बार्ता चलिरहेको अवस्थामा नेपाली सेनाले दोरम्बामा ३२ जना माओवादी कार्यकर्तालाई नियन्त्रणमा लिएर चरम यातनाका साथ हत्या गर्यो, बस् यहि निहु नै काफि थियो माओवादीलाई र सरकारले बार्ता भंग गरेको आरोप लगायो ! बार्ता भाँडियो !
संबिधान सभा र गणतन्त्र भन्ने शब्द सुन्दै सातो जाने नेपाली कांग्रेस र एमाले पनि २०६१ माघ १९ गते ज्ञानेन्द्रको दोश्रो कु पश्चात राजासंग अत्यन्तै चिढिए र माओवादीको बिजय लहरलाई रोक्न पनि कम्तिमा पनि माओवादीको एउटा एजेन्डा “संबिधान सभा”को निर्वाचन स्वीकार गर्न बाध्य तुल्यायो, फलत: २०६२ मङ्शीर पहिलो साता सात दल र युद्धरत माओवादीले १२ बुंदे समझदारी गरे ! जसको परिणाम १९ दिने आन्दोलन हुँदै संसद पुनर्स्थापना र संबिधान सभाको चुनाव हुन पुग्यो !
२०६४ सालको संबिधान सभाको निर्वाचनमा अप्रत्याशित जीत हात पारेको माओवादी २०७० मा आईपुग्दा यो नतिजा भोग्नु पर्यो ! संबिधान सभाको चुनाव, गणतन्त्र, संघियता र समाबेशिता यी चार मुद्धाहरु माओबादीले आफ्नो जन्म दिन देखि नै उठाउँदै आएको थियो ! तर आज तिनै मुद्धाहरुको लागौंटि समातेर माओवादीको पछि लागेका अरु दलहरु आकाशमा पुगे तर तिनै मुद्धाहरुको जननी पार्टी माओवादी पातालमा भासिन पुग्यो !
२०७० को संबिधान सभाको चुनावले सब भन्दा ठूलो दल एनेकपा माओवादीलाई आकाशबाट एकै झट्कामा पातालमा पुर्याई दिएको छ ! भलै यसको पछाडी दृश्य अदृश्य, प्रतेक्ष्य परोक्षे धेरै कारण हरु होलान् ! ती कारण र तथ्य र रहस्य हरुलाई पत्ता लगाएर आफ्नो पार्टीको पुनर्मूल्यांकन गर्नु र आत्म समिक्षा गर्नु पर्ने छ एमोवादीले !
२०५२ सालमा तत्कालिन संयुक्त जनमोर्चाका अध्यक्ष बाबुराम भट्टराईको नेतृत्वमा गएको एक टोलीले तत्कालिन प्रधान मन्त्रि शेर बहादुर देउबा समक्ष पेश गरेका चालिस सुत्रिय मागहरु र त्यसैलाई आधार बनाएर २०५२ साल फागुन १ गते जनयुद्ध छेडेको माओवादीले आफू दुई-दुई पटक सम्म सरकारको नेतृत्व गर्दा कति बुँदा मागहरु पूरा गर्यो, जवाफ छ माओवादी संग ? त्यति टाढा पनि नजाउँ शान्ति प्रकिर्यामा आएपछि पनि २०६४ सालको संबिधान सभाको चुनावमा गूलीया आश्वाशनहरु घोलेर लेखिएको आफ्नो घोषणा पत्रमा उल्लेखित कति प्रतिशत माग पुरा गर्यो आफ्नो पार्टी २-२ पटक सम्म सत्तामा पुग्दा ? जवाफ चाहिएको छ जनतालाई ! तर एमाओवादॆले कहिल्यै पछि फर्केर हेर्न जानेन !
एमाओवादॆको सब भन्दा ठूलो भूल, संघिय र जातिय राजनीति तर्फ केन्द्रित रहन गयो !माओवादीले उठाएको पहिचान सहितको संघियता को मुद्धा को सारतत्व:- "आत्म निर्णयको अधिकार सहितको जनवादी संघियता, जसमा बर्षौं देखि हेपिंदै, ओझेलमा पर्दै र पिछदिंदै र लोपोन्मुख भएको जाति, भाषा धर्म, संस्कृति वर्ग र समुदायलाई राज्यको मूल धारमा ल्याई राज्य संचालनमा प्रतेक्ष्य रुपमा सहभागी गराउने भन्ने अर्थमा प्रगतिशिल थियो !" तर केवल बिहान बेलुकाको जोहो गर्न पनि नसक्ने अधिकांश नेपाली जनता र राजनीति प्रति नै बितृष्णा भएका आम सर्वधारणहरुलाई सिधै संघियता को मुद्धा भिडाउनु भनेको भर्खर जन्मेको बच्चालाई मकै भुटेर खान दिए जस्तो हुन पुग्यो !
र यहि प्रगतिशील मुद्धा जुन दशकौं देखि लड्दै आइरहेका वर्ग र जाति लगाएत मधेसी आन्दोलन र पूर्वमा भैरहेका आन्दोलन पहिचान सहितको संघियता को मूल मर्म आम सर्व साधारण जनताले बुझ्ने सरल र सहज भाषामा परिभाषित, प्रशिक्षित र सचेत गर्न/गराउन नसक्नु, पार्टीका कार्यकर्ता एवं नेतृत्व वर्ग समेत यसमा स्पष्ट हुन् नसक्नु र देश, काल, परिस्थिति अनुसार संघियताको अर्थ र परिभाषा फेर्दै लैजानु स्वयम् पार्टीको कमजोरी हो ! र यहि कमी र कमजोरीको फाइदा उठाउंदै प्रतिगामी र पुरातनबादी हरुले एमाओवादॆको पहिचान सहितको संघियताको एजेन्डालाई एकल जातिय राज्य सत्ता स्थापना गर्ने दाउ, र एकल जातिय राज्यमा अल्पमतमा परेका अरु जातीहरुको पहिचान लोप हुने र जातिय गृह युद्ध तिर देशलाई धकेल्ने कुटिल चाल, एवं सिंगो राष्ट्रलाई छिन्न भिन्न हुने गरी भाग बन्डा लगाउने र अन्तत: सिक्किमी करणको बाटो अबलम्बन गर्ने खेल हो भनी बिपक्षी हरुले फैलाउन दै गएको भ्रामक आलोचनालाइ चिरेर आम जनता संगको दूरी नजिक बनाउंदै आफ्ना मुद्धा र एजेन्डा हरु स्पष्ट बुझाउन नसक्नु या भनौं प्रथम संबिधान सभाको चुनावले बनाइदिएको सब भन्दा ठूलो पार्टी हुनुको दम्भ र अहंकारले थिची रह्यो पार्टीलाई र फलत: आम जनता संग टाढिनदै जान थाल्यो !
सर्पको खुट्टा सर्प स्वयम्ले नै देख्छ भने झैं आफ्नै पार्टी भित्र एक अर्कालाई भारतीय बिस्तार वादको दलाल र "र" को एजेन्ट आरोप प्रत्यारोप लगाउँदै आइरह्यो नेतृत्व बर्गले !आफू सत्तामा छँदा आफ्नै पार्टी लाई समेत थाहै नदिई राष्ट्रघाती बिप्पा सम्झौता गर्नुले पार्टी भित्रका क्रान्तिकारी धार बोकेका सहयोद्धा साथीहरु टाढीदै जान थाले ! यसका साथै नेपालको एकमात्र अन्तराष्ट्रिय बिमान स्थल त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय बिमान स्थलको ताला चाबी भारतलाई बुझाउने हल्ला बिरोधि पार्टी हरुबाट आइ रहंदा पनि पार्टी कानमा तेल हालेर बस्यो ! हेटौडा महाधिबेशनमा उठाएको नेपालको सीमा बिबाद सम्बन्धि मुद्धालाई जनमत संग्रह मार्फत पार लगाउने केटाकेटी प्रस्तावले झन् सिङ्गै एमाओवादॆ पार्टी नै भारतीय दलाल हो भनेर बिपक्षी हरुले जनताको कान फुक्दै हिंडे तर पनि पार्टी टुलु टुलु मात्र हेरिरह्यो, प्रतिवाद गर्न सकेन !
नेपाली जनताले साँच्चिकै कम्युनिस्ट चाहेका छन्, यसको ज्वलन्त उधाहरण २०४६ को क्रान्ति पछिको निर्वाचन देखि २०७० को संबिधान सभाको निर्वाचन सम्म आइपुग्दा नेपालमा कम्युनिस्ट पार्टीहरुले लगभग ७०% भन्दा बढी मत ल्याएका छन् ! सर्बहारा बर्गको मुक्तिका खातिर राष्ट्रियत़ा, जनतन्त्र र जनजीविका यी तीन मूल मन्त्र बनाएर लड्दै आइरहेको पार्टीलाई भरोसा गरेर नेपालि जनताले २०६४ सालको संबिधान सभाको निर्वाचनमा माओवादीलाई पूर्ण बिश्वास गरॆए सबै भन्दा ठूलो पाटि बनाइ दिए तर जनादेशलाई उपाहस गर्दै आज २०७० सम्म आइपुग्दा सम्पूर्ण पार्टी आर्थिक अपचलनमा चुर्लुम्म डुब्न पुग्यो !नीति र आदर्शमा सर्वहाराको नेतृत्व गरेको तर ब्यबहारमा पूँजीवादी पार्टीहरु भन्दा पनि भ्रष्ट्र आहालमा दुभ्दै गयो ! नेता पत्नीका "महारानी"शैली र नेता पुत्र पुत्री हरुको "युबराज" र "युवराज्ञी" शैली, नेतृत्वको विलासी जीवन र शिर्षस्थ नेताहरुका ऐयासी दिनाचार्य बाट पार्टी झन् कलंकित बन्न पुग्यो ! पार्टीको उचाई बढाउन पट्टि नलागेर केवल आयतन बढाउने ध्याउन्नमा विभिन्न भ्रष्ट्र पृष्ठभूमी भएका व्यक्तिहरुलाई पार्टीमा निशर्त प्रवेश र हिजो जनयुद्धकालमा टाउकोमा कफन बाँधेर तरवारको धारमा ज्यान राख्दै लडेका कार्यकर्ता हरुको अवमुल्यन गर्नाले सच्चा क्रान्तिकारी हरु बिच्किन थाले ! तर पार्टीले यता पट्टी कहिल्यै ध्यान पुर्याएन
हिजोको जनमतको उन्मादमा सहमति नभए बहुमतिय प्रक्रियाबाट संबिधान जारी गर्ने वाक्यांश आफ्नो घोषणा पत्रमा उल्लेख गर्यो माओवादीले तर यता आफ्नो संसोधनबादी क्रियाकलापले आधा भन्दा बढी सहयोद्धा साथीहरु फुटेर गएको पत्तै पाएन अथवा बालै दिएन ! र यता कांग्रेस र एमाले ले प्रक्रिया बाट सम्ब्धान जारी गर्ने भन्दा त्यसै बालहठ व्यक्त गर्न बाध्य भएको छ ! यसरी नै आफ्ना मूल मुद्धाहरुलाई बालै नदिई एक एक गर्दै पन्छ्याउँदै जाने हो भने माओवादी भोली साँच्ची नै लाश बन्ने छ ! फगत एक लाश ! र संबिधान सभाको कात्रो ओढाएर तिनै प्रतिगामीहरुले राम नाम सत्य गर्दै लैजाने छन् सागर तिर ! आधा हिन्दुस्तान बिजेता सिकन्दरले मर्ने बेलामा आफ्ना भारदारहरूलाई आदेश दिएथे “मेरो लाश लैजाँदा मेरा दुबै मुठीहरु खोलेर बाहिर देखाउँदै लैजानू ताकी आम प्रजाले सोचून् मरेर जाँदा आखिर जो पनि रित्तै हात जानु पर्ने रहेछ” र त्यसैगरी अन्तीम श्वासमा माओवादीले पनि भन्नेछ “सत्र हजार नेपाली सपुतहरुको बलिदानीले आर्जेको जन सेना, जन सत्ता र जनविश्वास पनि आखिर छोडेरै जानु पर्ने रहेछ !
..
दिल द्वन्द्वीको फेसबुकबाट साभार !
 |
| दिल द्वन्द्वी |
उत्तर :- “कात्रो !”
हो कात्रो, ल्याउने स्वयम्ले लगाउन पाउँदैन र लगाउने स्वयम्ले देख्न पाउँदैन ! त्यस्तै नेपाली राजनीतिमा यो संबिधान सभा भन्ने जिनिस पनि मओवादीलाई कात्रो समान भएको छ र माओवादी लाश सरी !!!
नेपालको राजनैतिक इतिहाँसमा संबिधान सभा निर्वाचनको माग उठेको २००७ साल देखि नै हो ! राजा त्रिभुवन ले दिल्ली सम्झौता पछी फर्किंदा गौचरण बिमानस्थलमा भनेका थिए, “हाम्रा प्रजाको शाशन अब उप्रान्त निजहरुले निर्वाचन गरेको एक बैधानिक सभाले तर्जुमा गरको गणतन्त्रात्मक बिधी द्वारा हुने छ !” तर उनको शेष पछी २०१५ सालसम्म आईपुग्दा संबिधान सभाको चुनाव टुंगो आइपुग्नु भन्दा अगाडी नै तुहियो या महेन्द्र सरकारद्वारा गर्भ पतन गराईयो र सट्टामा नेपाली जनतालाई संसदीय निर्वाचनको ललिपप दिईयो ! त्यहाँ उप्रान्त संबिधान सभाको मुद्धा कुन दुलो मा छिर्यो कसैलाई पत्तो भएन ! तर एक पट २०१८ सालमा नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको दरभंगा प्लेनममा मोहन बिक्रम सिंहले संबिधान सभाको प्रस्ताव पेश गरेका थिए तर त्यो फर्माइस पनि पूरा भएन !
त्यसपछिका लगभग तीन दशक सम्म संबिधान सभाको मुद्धा खासै चर्चामा रहेन ! अनायासै २०५२ सालको माघ महिनामा तत्कालिन प्रधान मन्त्री शेर बहादुर देउवा समक्ष जनमोर्चाका अध्यक्ष बाबुराम भट्टराईले पेश गरेको ४० सुत्रीय मागमा देखा पर्यो संबिधान सभाको निर्वाचनको विषय तर देउवा सरकारले यो माग पत्रलाई फगत टीन एजर्स को प्रेम पत्र जस्तै बेवास्ता गरिदियो ! र सोहि सरकारको लापरवाहीले निम्तो दियो सोहि साल फागुन एक गतेबाट माओवादीको औपचारिक जनयुद्धलाई !
सुरुका दिनहरुमा माओवादी जनयुद्धलाई खासै महत्व नदिएको सरकारले, जब माओवादीहरुले गाउँघरका पुलिस चौकी कब्जा गर्दै सेनाको हेलिकप्टर माथि नै आक्रमण र रोल्पाको होलेरीमा ६ दर्जन नेपाली सेनाका जवानहरुलाई अपहरण गरे पछी गम्भीर दृष्टिकोणले हेर्न थाल्यो र माओबादीलाई युद्धलाई राजनैतिक रुपमा हाल गर्ने भन्दै २०५८ सालमा शान्ति वार्ताको घोषणा गरियो ! तर त्यो वार्तामा पनि सरकारी पक्षबाट अरु जे मागे पनि दिने तर “संबिधान सभा” कबै नदिने अडानका कारण पहिलो सरकार-माओवादी शान्ति वार्ता त्यसै तुहियो !
उता माओवादीले पनि आफ्नो फौजी रणनीति बदल्दै र बिस्तार गर्दै जान थाल्यो भने यता सरकारले पनि “घेर र सिध्याउ”को रणनीति लिँदै सेनालाई फुकुवा गरिदियो ! तर अन्तर्स्थितिमा दुबै पक्षहरु एक अर्कादेखि पराजित भएको महशुस गर्न थालेका थिए ! र सोहि अवस्थामा सरकार माओवादी सोश्रो शान्ति बार्ता घोषणा गरियो २०६० साल बैशाख १४ गते ! यो शान्ति बार्तामा पनि माओवादीले “संबिधान सभा”को मागलाई कदाचित छोडेन तर खाशमा यो बार्ता माओवादीको लागि सेनाले तितर बितर पारेको आफ्नो संगठनलाई सुदृढ गर्ने योजना मात्र थियो ! यसै बीच २०६० साउन ३२ गते दाङको हापुरेमा बार्ता चलिरहेको अवस्थामा नेपाली सेनाले दोरम्बामा ३२ जना माओवादी कार्यकर्तालाई नियन्त्रणमा लिएर चरम यातनाका साथ हत्या गर्यो, बस् यहि निहु नै काफि थियो माओवादीलाई र सरकारले बार्ता भंग गरेको आरोप लगायो ! बार्ता भाँडियो !
संबिधान सभा र गणतन्त्र भन्ने शब्द सुन्दै सातो जाने नेपाली कांग्रेस र एमाले पनि २०६१ माघ १९ गते ज्ञानेन्द्रको दोश्रो कु पश्चात राजासंग अत्यन्तै चिढिए र माओवादीको बिजय लहरलाई रोक्न पनि कम्तिमा पनि माओवादीको एउटा एजेन्डा “संबिधान सभा”को निर्वाचन स्वीकार गर्न बाध्य तुल्यायो, फलत: २०६२ मङ्शीर पहिलो साता सात दल र युद्धरत माओवादीले १२ बुंदे समझदारी गरे ! जसको परिणाम १९ दिने आन्दोलन हुँदै संसद पुनर्स्थापना र संबिधान सभाको चुनाव हुन पुग्यो !
२०६४ सालको संबिधान सभाको निर्वाचनमा अप्रत्याशित जीत हात पारेको माओवादी २०७० मा आईपुग्दा यो नतिजा भोग्नु पर्यो ! संबिधान सभाको चुनाव, गणतन्त्र, संघियता र समाबेशिता यी चार मुद्धाहरु माओबादीले आफ्नो जन्म दिन देखि नै उठाउँदै आएको थियो ! तर आज तिनै मुद्धाहरुको लागौंटि समातेर माओवादीको पछि लागेका अरु दलहरु आकाशमा पुगे तर तिनै मुद्धाहरुको जननी पार्टी माओवादी पातालमा भासिन पुग्यो !
२०७० को संबिधान सभाको चुनावले सब भन्दा ठूलो दल एनेकपा माओवादीलाई आकाशबाट एकै झट्कामा पातालमा पुर्याई दिएको छ ! भलै यसको पछाडी दृश्य अदृश्य, प्रतेक्ष्य परोक्षे धेरै कारण हरु होलान् ! ती कारण र तथ्य र रहस्य हरुलाई पत्ता लगाएर आफ्नो पार्टीको पुनर्मूल्यांकन गर्नु र आत्म समिक्षा गर्नु पर्ने छ एमोवादीले !
२०५२ सालमा तत्कालिन संयुक्त जनमोर्चाका अध्यक्ष बाबुराम भट्टराईको नेतृत्वमा गएको एक टोलीले तत्कालिन प्रधान मन्त्रि शेर बहादुर देउबा समक्ष पेश गरेका चालिस सुत्रिय मागहरु र त्यसैलाई आधार बनाएर २०५२ साल फागुन १ गते जनयुद्ध छेडेको माओवादीले आफू दुई-दुई पटक सम्म सरकारको नेतृत्व गर्दा कति बुँदा मागहरु पूरा गर्यो, जवाफ छ माओवादी संग ? त्यति टाढा पनि नजाउँ शान्ति प्रकिर्यामा आएपछि पनि २०६४ सालको संबिधान सभाको चुनावमा गूलीया आश्वाशनहरु घोलेर लेखिएको आफ्नो घोषणा पत्रमा उल्लेखित कति प्रतिशत माग पुरा गर्यो आफ्नो पार्टी २-२ पटक सम्म सत्तामा पुग्दा ? जवाफ चाहिएको छ जनतालाई ! तर एमाओवादॆले कहिल्यै पछि फर्केर हेर्न जानेन !
एमाओवादॆको सब भन्दा ठूलो भूल, संघिय र जातिय राजनीति तर्फ केन्द्रित रहन गयो !माओवादीले उठाएको पहिचान सहितको संघियता को मुद्धा को सारतत्व:- "आत्म निर्णयको अधिकार सहितको जनवादी संघियता, जसमा बर्षौं देखि हेपिंदै, ओझेलमा पर्दै र पिछदिंदै र लोपोन्मुख भएको जाति, भाषा धर्म, संस्कृति वर्ग र समुदायलाई राज्यको मूल धारमा ल्याई राज्य संचालनमा प्रतेक्ष्य रुपमा सहभागी गराउने भन्ने अर्थमा प्रगतिशिल थियो !" तर केवल बिहान बेलुकाको जोहो गर्न पनि नसक्ने अधिकांश नेपाली जनता र राजनीति प्रति नै बितृष्णा भएका आम सर्वधारणहरुलाई सिधै संघियता को मुद्धा भिडाउनु भनेको भर्खर जन्मेको बच्चालाई मकै भुटेर खान दिए जस्तो हुन पुग्यो !
र यहि प्रगतिशील मुद्धा जुन दशकौं देखि लड्दै आइरहेका वर्ग र जाति लगाएत मधेसी आन्दोलन र पूर्वमा भैरहेका आन्दोलन पहिचान सहितको संघियता को मूल मर्म आम सर्व साधारण जनताले बुझ्ने सरल र सहज भाषामा परिभाषित, प्रशिक्षित र सचेत गर्न/गराउन नसक्नु, पार्टीका कार्यकर्ता एवं नेतृत्व वर्ग समेत यसमा स्पष्ट हुन् नसक्नु र देश, काल, परिस्थिति अनुसार संघियताको अर्थ र परिभाषा फेर्दै लैजानु स्वयम् पार्टीको कमजोरी हो ! र यहि कमी र कमजोरीको फाइदा उठाउंदै प्रतिगामी र पुरातनबादी हरुले एमाओवादॆको पहिचान सहितको संघियताको एजेन्डालाई एकल जातिय राज्य सत्ता स्थापना गर्ने दाउ, र एकल जातिय राज्यमा अल्पमतमा परेका अरु जातीहरुको पहिचान लोप हुने र जातिय गृह युद्ध तिर देशलाई धकेल्ने कुटिल चाल, एवं सिंगो राष्ट्रलाई छिन्न भिन्न हुने गरी भाग बन्डा लगाउने र अन्तत: सिक्किमी करणको बाटो अबलम्बन गर्ने खेल हो भनी बिपक्षी हरुले फैलाउन दै गएको भ्रामक आलोचनालाइ चिरेर आम जनता संगको दूरी नजिक बनाउंदै आफ्ना मुद्धा र एजेन्डा हरु स्पष्ट बुझाउन नसक्नु या भनौं प्रथम संबिधान सभाको चुनावले बनाइदिएको सब भन्दा ठूलो पार्टी हुनुको दम्भ र अहंकारले थिची रह्यो पार्टीलाई र फलत: आम जनता संग टाढिनदै जान थाल्यो !
सर्पको खुट्टा सर्प स्वयम्ले नै देख्छ भने झैं आफ्नै पार्टी भित्र एक अर्कालाई भारतीय बिस्तार वादको दलाल र "र" को एजेन्ट आरोप प्रत्यारोप लगाउँदै आइरह्यो नेतृत्व बर्गले !आफू सत्तामा छँदा आफ्नै पार्टी लाई समेत थाहै नदिई राष्ट्रघाती बिप्पा सम्झौता गर्नुले पार्टी भित्रका क्रान्तिकारी धार बोकेका सहयोद्धा साथीहरु टाढीदै जान थाले ! यसका साथै नेपालको एकमात्र अन्तराष्ट्रिय बिमान स्थल त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय बिमान स्थलको ताला चाबी भारतलाई बुझाउने हल्ला बिरोधि पार्टी हरुबाट आइ रहंदा पनि पार्टी कानमा तेल हालेर बस्यो ! हेटौडा महाधिबेशनमा उठाएको नेपालको सीमा बिबाद सम्बन्धि मुद्धालाई जनमत संग्रह मार्फत पार लगाउने केटाकेटी प्रस्तावले झन् सिङ्गै एमाओवादॆ पार्टी नै भारतीय दलाल हो भनेर बिपक्षी हरुले जनताको कान फुक्दै हिंडे तर पनि पार्टी टुलु टुलु मात्र हेरिरह्यो, प्रतिवाद गर्न सकेन !
नेपाली जनताले साँच्चिकै कम्युनिस्ट चाहेका छन्, यसको ज्वलन्त उधाहरण २०४६ को क्रान्ति पछिको निर्वाचन देखि २०७० को संबिधान सभाको निर्वाचन सम्म आइपुग्दा नेपालमा कम्युनिस्ट पार्टीहरुले लगभग ७०% भन्दा बढी मत ल्याएका छन् ! सर्बहारा बर्गको मुक्तिका खातिर राष्ट्रियत़ा, जनतन्त्र र जनजीविका यी तीन मूल मन्त्र बनाएर लड्दै आइरहेको पार्टीलाई भरोसा गरेर नेपालि जनताले २०६४ सालको संबिधान सभाको निर्वाचनमा माओवादीलाई पूर्ण बिश्वास गरॆए सबै भन्दा ठूलो पाटि बनाइ दिए तर जनादेशलाई उपाहस गर्दै आज २०७० सम्म आइपुग्दा सम्पूर्ण पार्टी आर्थिक अपचलनमा चुर्लुम्म डुब्न पुग्यो !नीति र आदर्शमा सर्वहाराको नेतृत्व गरेको तर ब्यबहारमा पूँजीवादी पार्टीहरु भन्दा पनि भ्रष्ट्र आहालमा दुभ्दै गयो ! नेता पत्नीका "महारानी"शैली र नेता पुत्र पुत्री हरुको "युबराज" र "युवराज्ञी" शैली, नेतृत्वको विलासी जीवन र शिर्षस्थ नेताहरुका ऐयासी दिनाचार्य बाट पार्टी झन् कलंकित बन्न पुग्यो ! पार्टीको उचाई बढाउन पट्टि नलागेर केवल आयतन बढाउने ध्याउन्नमा विभिन्न भ्रष्ट्र पृष्ठभूमी भएका व्यक्तिहरुलाई पार्टीमा निशर्त प्रवेश र हिजो जनयुद्धकालमा टाउकोमा कफन बाँधेर तरवारको धारमा ज्यान राख्दै लडेका कार्यकर्ता हरुको अवमुल्यन गर्नाले सच्चा क्रान्तिकारी हरु बिच्किन थाले ! तर पार्टीले यता पट्टी कहिल्यै ध्यान पुर्याएन
हिजोको जनमतको उन्मादमा सहमति नभए बहुमतिय प्रक्रियाबाट संबिधान जारी गर्ने वाक्यांश आफ्नो घोषणा पत्रमा उल्लेख गर्यो माओवादीले तर यता आफ्नो संसोधनबादी क्रियाकलापले आधा भन्दा बढी सहयोद्धा साथीहरु फुटेर गएको पत्तै पाएन अथवा बालै दिएन ! र यता कांग्रेस र एमाले ले प्रक्रिया बाट सम्ब्धान जारी गर्ने भन्दा त्यसै बालहठ व्यक्त गर्न बाध्य भएको छ ! यसरी नै आफ्ना मूल मुद्धाहरुलाई बालै नदिई एक एक गर्दै पन्छ्याउँदै जाने हो भने माओवादी भोली साँच्ची नै लाश बन्ने छ ! फगत एक लाश ! र संबिधान सभाको कात्रो ओढाएर तिनै प्रतिगामीहरुले राम नाम सत्य गर्दै लैजाने छन् सागर तिर ! आधा हिन्दुस्तान बिजेता सिकन्दरले मर्ने बेलामा आफ्ना भारदारहरूलाई आदेश दिएथे “मेरो लाश लैजाँदा मेरा दुबै मुठीहरु खोलेर बाहिर देखाउँदै लैजानू ताकी आम प्रजाले सोचून् मरेर जाँदा आखिर जो पनि रित्तै हात जानु पर्ने रहेछ” र त्यसैगरी अन्तीम श्वासमा माओवादीले पनि भन्नेछ “सत्र हजार नेपाली सपुतहरुको बलिदानीले आर्जेको जन सेना, जन सत्ता र जनविश्वास पनि आखिर छोडेरै जानु पर्ने रहेछ !
..
दिल द्वन्द्वीको फेसबुकबाट साभार !
